Ga naar hoofdinhoud

Stress

Stress is een reactie van het lichaam op iets dat spanning veroorzaakt. Het is een natuurlijke reactie. Als er gevaar dreigt is het goed dat een paard schrikt en hard wegrent. Echter zijn er situaties waarbij dat niet gewenst is. Wil je een paard bijvoorbeeld vervoeren of scheren, dan is het prettig als je zijn stressreactikunt beperken.

Er zijn twee soorten stress: acute en chronische. In het eerste geval schrikt een paard ergens van en wordt hij daarna weer kalm. Dat kan lastig zijn voor een ruiter, maar op zich is het een normale reactie, die niet ongezond is voor het paard. Chronische stress, waarbij hij eigenlijk in een permanente staat van alertheid verkeert, is dat wel. Bij stress gaan bepaalde hormoon- en suikerspiegels omhoog en de ademhaling en hartslag versnellen. Er wordt energie vrijgemaakt, de darmwerking neemt af. Het paard is daardoor helemaal klaar om het op een lopen te zetten, want het is immers een vluchtdier. Houdt die stress lang aan, dan heeft dat een negatief effect op het afweersysteem. Paarden die vaak of langdurig stress ervaren zijn gevoeliger voor ziekten, lastig in conditie te houden, ze hebben kans op maagzweren en een verstoorde darmflora, wat weer tot koliek of bevangenheid kan leiden.

Het is niet altijd duidelijk aan een paard te zien of hij gestresst is. Sommige binnenvetters sluiten zich af van de buitenwereld, worden sloom of gapen vaker. Er zijn ook paarden waaraan je heel goed kunt zien dat ze gestresst zijn, bijvoorbeeld omdat ze snel ademen, hun oogwit tonen, trillen, tandenknarsen, dunne mest uitscheiden of zich agressief gedragen. Chronische stress kan leiden tot stereotype gedrag als weven en luchtzuigen.

Er zijn allerlei redenen waardoor een paard stress kan ervaren. Het kan worden veroorzaakt door veranderingen in de levensomstandigheden, bijvoorbeeld verhuizing naar een nieuwe stal. Ook het afspenen (bij de merrie vandaan halen) van veulens is een moment dat beide veel spanning kan opleveren als dit niet geleidelijk genoeg gebeurt. Het kan zijn dat het niet klikt met een ruiter, er worden te zware prestaties van een paard verlangd of er wordt veel dwang gebruikt.
De manier waarop een paard door de mens wordt gehouden is van invloed op de gesteldheid. Het is een kuddedier dat houdt van vaste patronen. Voldoende vrije beweging, contact met soortgenoten en nagenoeg onbeperkt de beschikking over vers water en ruwvoer zijn drie basisvoorwaarden voor het welzijn van een paard. Als daaraan wordt voldaan, heeft kortdurende stress vrijwel nooit gevolgen. Kauwen is voor een paard een belangrijk anti-stress middel en zijn spijsvertering is ingesteld op een vrijwel constante aanvoer van vezelrijke energie arme voeding. Wordt een paard vele uren op stal gehouden, zonder dat hij andere paarden kan zien en met slechts kleine porties ruwvoer omdat hij anders te dik wordt, dan zal hij zeker stress ervaren.

Kortdurende vormen van stress zijn niet altijd te vermijden. Er kan tijdens het rijden iets gebeuren waarvan een paard schrikt. Een bezoek van de dierenarts of paardentandarts kan best spanning opleveren, maar zeer noodzakelijk zijn. Scheren, transport of een wedstrijdsituatie kan een paard ook nerveus maken. Langdurige en aanhoudende spanning kan tot gedrags- en gezondheidsproblemen leiden.

Er bestaan producten die bij een stresssituatie de reacties van het lichaam temperen. Ze nemen ze niet weg, het paard kan nog steeds schrikken, maar wordt er niet sloom van. Het kan gebruikt worden bij zowel acute stress (scheren/laden) als chronische stress (onvoldoende weidegang, zware training). Het paard kan daardoor beter omgaan met zijn angsten. Zylkène Equine van MSD Animal Health is een natuurlijk product dat ondersteunt bij stress, het is een aanvullend diervoeder dat niet onder doping valt, waardoor het mag worden gebruikt tijdens wedstrijden en keuringen. Het wordt geleverd in poedervorm in sachets. De poeder kan door het voer worden gemengd. Zylkène Equine is alleen verkrijgbaar via de dierenarts en ook geschikt voor langdurige toediening.

Overigens is het in geval van chronische stress wel raadzaam om, naast eventuele toediening van een stressverminderend middel, iets aan de oorzaak te doen en de leefomstandigheden van het paard te veranderen. Is een paard zo gespannen dat er gevaar bestaat voor zijn gezondheid of die van de mensen die met hem omgaan, dan is het zaak je dierenarts te raadplegen. Als natuurlijke stressremmende middelen niet afdoende helpen bij scheren of tandartsbezoek, kun je de dierenarts vragen je paard met een diergeneesmiddel te verdoven. Dat valt wel onder doping, dus let op de werkzame termijn.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.