Ga naar hoofdinhoud

Vraag: Hoe zit het met hoefbevangenheid, fructaan en jaargetijde?

Foto: Lonneke Ruesink
Vraag: Mijn paard heeft een verhoogde gevoeligheid voor hoefbevangenheid. Daarom kijk ik regelmatig naar de fructaan-index, welke een voorspelling maakt van de mogelijke hoeveelheid fructaan in het gras. Op basis hiervan beslis ik wanneer ik mijn paard in het weiland zet. Ik begrijp alleen niet waarom het risico op hoefbevangenheid in het voorjaar hoog is en in de wintermaanden minder, aangezien het in de winter meer vriest en dus fructaan op kan hopen in de grasplant.

Antwoord VoerVergelijk.nl

Het rantsoen van paarden met een verhoogde gevoeligheid voor hoefbevangenheid verdient extra aandacht. Grote hoeveelheden krachtvoer (hoog suiker- en zetmeelgehalte) en gras met een hoog suiker- en fructaangehalte moeten vermeden worden. De fructaan-index helpt bij het voorspellen van het fructaangehalte in het gras, maar hierop kun je helaas niet blind vertrouwen. Er zijn namelijk een aantal belangrijke factoren waarmee in de index geen rekening gehouden kan worden.

Fructaan is een meervoudig suiker en wordt onder invloed van zonlicht in het gras geproduceerd. De plant gebruikt fructaan om te groeien en zet dit om in eiwitten en celwanden. Voor paarden is fructaan slecht verteerbaar in de dunne darm. Daardoor komen grote hoeveelheden in de blinde en dikke darm terecht. De darmflora raakt vervolgens uit balans, met als gevolg dat een deel van de bacteriepopulatie sterft. Hierbij worden gifstoffen geproduceerd en kan hoefbevangenheid ontstaan.

Voor de groei van een plant zijn water, warmte en voedingsstoffen nodig. Wanneer één van deze factoren ontbreekt – door bijvoorbeeld droogte, kou of een onbemest weiland – is het voor de plant niet mogelijk om te groeien. Wanneer onder invloed van zonlicht dus veel fructaan is geproduceerd, maar één van de andere groeifactoren afwezig is, dan wordt het fructaan opgeslagen in de plant in plaats van omgezet in andere plantendelen. Dit gras geeft een verhoogd risico op hoefbevangenheid.

Uit onderzoek is gebleken dat het ene grasmengsel meer fructaan bevat dan het andere grasmengsel. Kropaar, timothee, roodzwenkgras en beemdvossenstaart hebben over het algemeen een lager fructaangehalte, dan bijvoorbeeld Engels raaigras en veldbeemdgras. Voor paarden met een verhoogde kans op hoefbevangenheid is het raadzaam om fructaan-arme grassoorten in te zaaien. Lees meer over grasmengsels speciaal voor paarden.

In de fructaan-index kan geen rekening gehouden worden met de grassoort, de grondsoort en de beschikbaarheid van voedingsstoffen. Wanneer de weersomstandigheden ideaal zijn voor een optimale groei van de plant, maar het weiland onvoldoende bemest is, kan het dus zijn dat de plant alsnog het fructaan niet kan verbruiken om te groeien door een gebrek aan voedingsstoffen. Het is daarom van belang de fructaan-index alleen als richtlijn te gebruiken.

In de wintermaanden groeit het gras nauwelijks. Bij temperaturen beneden de zes graden stopt het gras met groeien. Daardoor zijn de wintermaanden minder risicovol. Extra aandacht is gewenst in het voor- en najaar wanneer het ’s nachts vriest en overdag zeer zonnig is. Dan kunnen de fructaan-gehalten in het gras ’s morgens aanzienlijk stijgen.

Daarnaast is het aantal gevallen van hoefbevangenheid in het voorjaar sterk verhoogd door een te snelle overgang van hooi of kuilgras naar het jonge voorjaarsgras, maar ook door het hoge fructaan-gehalte veroorzaakt door de zonnige dagen en koude nachten. Door de snelle overgang kan de bacteriepopulatie in de blinde en dikke darm namelijk ook verstoord worden, met diarree, koliek en hoefbevangenheid als mogelijke gevolgen. Laat je paard daarom altijd langzaam wennen aan het voorjaarsgras.

Om hoefbevangenheid te voorkomen kan de fructaan-index dienen als richtlijn. Het is echter van groot belang te kijken naar jouw specifieke weiland. Welke grassoorten staan er, is het voldoende bemest en is er voldoende water beschikbaar? Op basis daarvan dien je te bepalen of het verstandig is om je paard in het weiland te zetten. Vergeet ook niet om je paard in het voorjaar langzaam te laten wennen aan het voorjaarsgras.

Lees meer:
Suikers in gras
Laag suiker/zetmeel dieet
Column: Gestresst gras voorkomen
Column: Gezond fructaan
Overgang stal naar weide

Olga Dansen, Voerconsultant, VoerVergelijk.nl
Klik hier voor alle artikelen van VoerVergelijk.nl.

Eén reactie op “Vraag: Hoe zit het met hoefbevangenheid, fructaan en jaargetijde?

  • Margot Holthinrichs

    Met interesse lees ik uw uitleg. Echter, ik begrijp één ding niet. Dat u zegt dat in de winter het risico minder is. Mijn NF ruin werd hartje winter (het was Kerstmis) hoefbevangen. Ik dacht dat het niet kon, om reden die u omschrijft. Maar niets was minder waar. Het gras bevatte veel suikers doordat de nachten koud waren, er was bijna nachtvorst, en de dagen de normale wintertemperatuur hadden. Mijn veearts legde juist uit dat de wintermaanden erg gevaarlijk zijn, en dat mijn ruin niet meer in het gras mocht lopen van half oktober tot half mei. Hij zei dat ik dat als leidraad moest nemen. Eigenlijk beschrijft u zelf ook: Extra aandacht is gewenst in het voor- en najaar wanneer het ’s nachts vriest en overdag zeer zonnig is. Dan kunnen de fructaan-gehalten in het gras ’s morgens aanzienlijk stijgen.
    Maar vergist u niet, ook hartje winter kan dit gebeuren. Ik dacht dat het geen kwaad kon om mijn ruin in de weide te laten lopen, maar ik heb helaas anders ervaren. Ik hoop dat de vraagsteller dit ook ter harte neemt, een hoefbevangen paard is altijd de eigenaars eigen schuld en daardoor des te schrijnender.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.