Ga naar hoofdinhoud

Adv. Zonder opleiding aansprakelijk?

Het ligt voor de hand dat lessen van een goede instructeur, aangepast aan het niveau van ruiter en paard, van belang zijn voor de ontwikkeling van de combinatie. Dat wil niet zeggen dat je alleen een goede instructeur bent als je over een diploma beschikt. Ook maakt een diploma niet dat een instructeur wel of niet aansprakelijk is als er iets gebeurt. Hoe zit dit juridisch?

Vaak wordt de indruk gewekt dat wanneer je lesgeeft zonder diploma, je aansprakelijk bent in het geval er iets met ruiter en/of paard gebeurt in jouw les. ‘Instructeur’ is echter geen beschermde beroepsgroep. Als je je voordoet als (dieren)arts, advocaat of notaris zonder dat je over de daarvoor vereiste diploma’s beschikt, heb je juridisch een probleem. Als instructeur ligt dit anders. Iedereen mag zich instructeur noemen en je bent zonder diploma niet ineens aansprakelijk als er schade ontstaat tijdens jouw les.

Gevolg van?

De rechtbank in Den Haag heeft in een uitspraak uit 2003 geoordeeld over de situatie waarbij iemand in een manegeles van het paard viel, daardoor letsel opliep en op een gegeven moment voor een groot deel arbeidsongeschikt werd verklaard. De ruiter stelde dat de instructeur niet gediplomeerd was en daardoor niet op zijn taak was berekend. De rechtbank veegde dit argument van tafel en oordeelde dat die omstandigheid (het zonder diploma lesgeven) niet in zodanig verband stond met de schade dat de schade als gevolg daarvan aan de manege kon worden toegerekend.
Dat is ook wel logisch. Als iemand van een paard valt tijdens een les, dan komt dat meestal niet door een gebrek aan opleiding van de instructeur. Vaak is het een ongelukkige samenloop van omstandigheden, een onverwachte actie van het paard, of simpelweg de (nog) gebrekkige rijkunsten van de ruiter. Paardrijden leer je nu eenmaal met vallen en opstaan.
Als de instructeur niets te verwijten valt, is het uitgangspunt dat de bezitter van het paard aansprakelijk is voor de schade. Als het gaat om een manegeles is de manege dus aansprakelijk. Echter, de ruiter kiest er zelf voor om op een paard te gaan zitten, terwijl hij weet dat dit risico’s met zich meebrengt. De aansprakelijkheid wordt dan ook meestal verdeeld: vijftig procent voor de manege en vijftig procent voor de ruiter. Geef je les aan iemand op zijn of haar eigen paard, dan geldt ook de regel dat de bezitter van het paard (vaak de ruiter zelf) aansprakelijk is voor de schade.

Onjuiste aanwijzing

Het voorgaande is alleen anders indien de instructeur verwijtbaar heeft gehandeld. Als een instructeur een aantoonbaar onjuiste aanwijzing geeft, een ruiter hindernissen laat springen die ver boven zijn niveau zijn of verkeerde afstanden tussen hindernissen neerzet, maakt de instructeur een ‘fout’. In dat geval zou de instructeur voor (een deel van) de schade aansprakelijk kunnen zijn. Zijn eventuele diploma helpt hem dan echter niet; de aansprakelijkheid van de instructeur wordt niet weggenomen wanneer deze over een diploma beschikt.
Sterker nog: van een jong iemand die zonder diploma een ander met springen helpt en een verkeerde afstand in een dubbel bouwt, mag minder worden verwacht dan van iemand die gediplomeerd springinstructeur is. Een gediplomeerd instructeur zal een fout dus eerder worden aangerekend. Hij heeft er immers voor geleerd.

Zorgvuldigheid

De algemeen uitgedragen stelling dat je als ongediplomeerd instructeur aansprakelijk bent, is dus niet juist. Het diploma kan juridisch wel van belang zijn, maar dan in een andere context.
Op het moment dat er tijdens een manegeles een ongeval gebeurt, zal de rechter bij de verdeling van de aansprakelijkheid en de schade tussen de manege (als bezitter van het paard) en de ruiter (in het kader van ‘eigen schuld’) een afweging maken. Daarbij kijkt de rechter in hoeverre de manege zorgvuldig is geweest en op welke manier de manege het ongeval heeft proberen te voorkomen.
In dat kader zou je kunnen zeggen dat een manegehouder zorgvuldiger is wanneer hij een gediplomeerde instructeur in dienst neemt. Dat geldt echter alleen in het (vaak uitzonderlijke) geval dat de instructeur ook iets te verwijten valt. Is het ongeval veroorzaakt door bijvoorbeeld het struikelen van het paard, dan maakt het niets uit of er een instructeur met of zonder diploma staat.
Bij een spring- of crosstraining is het belang van gediplomeerde instructie wellicht wel groter; een ongediplomeerde instructeur zal eerder verweten kunnen worden het niveau van de ruiter niet goed te kunnen inschatten, terwijl van een gediplomeerde instructeur mag worden aangenomen dat hij heeft geleerd dat in te schatten. Een en ander is natuurlijk ook afhankelijk van de ervaring van de instructeur; van een ervaren ongediplomeerde instructeur zal eerder worden aangenomen dat hij het niveau goed kan inschatten en dus zorgvuldig heeft gehandeld, dan van een onervaren, gediplomeerde instructeur.

Ondergeschikten

Op grond van artikel 6:170 van het Burgerlijk Wetboek, dat de aansprakelijkheid voor ondergeschikten regelt, komt de onzorgvuldigheid van instructeurs per saldo voor rekening van de manege. Deze aansprakelijkheid voor ondergeschikten is vrij ruim. Ook fouten van vrijwilligers – denk aan personen die af en toe lesgeven of meehelpen met de les, maar daarvoor verder geen salaris ontvangen – kunnen onder deze aansprakelijkheid vallen. Als gezegd, ongediplomeerde instructie alleen is geen grond voor aansprakelijkheid. De zorgvuldigheid van de manege kan echter anders worden ingekleurd als daar alleen gediplomeerde instructeurs werkzaam zijn.
Gediplomeerde instructie is wel één van de eisen om in aanmerking te komen voor het veiligheidscertificaat van de Stichting Veilige Paardensport. Ook voor het afsluiten van een aansprakelijkheidsverzekering voor instructeurs, al dan niet in dienst bij een manege, is het behaald hebben van een diploma vaak een vereiste. Overigens is het een wijdverbreid misverstand dat gediplomeerde instructeurs automatisch verzekerd zijn. Het behalen van het diploma is een voorwaarde om verzekerd te kunnen worden, maar die verzekering moet de instructeur, of de manege of de stal waarvoor de instructeur werkt, dan nog wel zelf afsluiten.

Dit artikel valt buiten de verantwoordelijkheid van de redactie.

Dit artikel verscheen in februari 2014 in De Paardenkrant Extra.

4 reacties op “Adv. Zonder opleiding aansprakelijk?

  • isabel

    Dus als ik dit stuk goed lees kan ik gewoon met een vereniging in zee gaan en beginnen met voltige lessen geven terwijl ik een aspirant-voltige instructeur ben. Na het behalen van mijn diploma heb ik van het knhs een brief gekregen dat ik alleen onder begeleiding les mag geven. Na wat ik hier gelezen heb klopt dat dus niet. Ik wil heel graag beginnen maar dit heeft mij er van weerhouden het toch uit te voeren.

  • Jan Burgers

    Het komt i.d.d. sporadisch voor dat iemand van zijn paard valt door een aanwijzing. Meestal is het gebrek aan rijkunst ofwel het onberekenbare gedrag van het dier. Het onberekenbare gedrag is omschreven in 6:179BW en bij schade zal de daaruit voortkomende schadevergoeding regelrecht aan de eigenaar/bezitter van het dier worden toegewezen. Indien een manegebedrijf een passende AVB (Aansprakelijkheid Voor Bedrijven) heeft, is dit risico hierin opgenomen. Instructeurs die lesgeven en eigen klanten hebben en geen AVB hebben zijn onverantwoord bezig en zullen bij een terechte claim zelf uit eigen portemonnee de schade moeten voldoen.
    Het verzekeren van aansprakelijkheid van instructeurs en het behalen van een certificaat is niet aan elkaar verbonden. Echter na het behalen van een diploma instructie is het wel veel makkelijker om een passende AVB aan te gaan.

  • Laura Ginsel

    Als je bij de KNHS je diploma’s hebt gehaald kan je tegen betaling worden opgenomen in een database waar iedereen in kan zoeken naar een gediplomeerde instructeur in allerlei disciplines. Het enige dat mij nog steeds verbaast is dat de KNHS met zoveel geregistreerde instructeurs geen collectieve WA verzekering heeft afgesloten voor deze (betalende) gediplomeerde en door de KNHS opgeleide instructeurs, kleine moeite voor zo’n bedrijf lijkt mij…

  • Margareth

    Ik heb een eigenwijze shetland pony voor mijn kinderen die er op rijden en afvallen, nu willen hun vriendjes er ook op gaan rijden en willen ze pony les van mij hebben. Mag ik de vriendjes op mijn shetland pony les geven (geen instructeurs diploma) ? Wat als er een kindje afvalt en gewond raakt ben ik dan aansprakelijk.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.