Ga naar hoofdinhoud

Besmettelijkheid overdraagbare aandoeningen

Koud en nat buiten? Dan neemt de weerstand van je paard af en krijgen virussen en bacteriën vrij spel. Wat zweeft er allemaal door de stal en hoe kun je voorkomen dat jouw paard ziek wordt? Paardenarts Mark Meijer uit Zeddam zet de gevaren voor je op een rij.

Schimmel
Symptomen: Begint meestal op het hoofd en de hals, op plekken waar het leerwerk de huid raakt. Daar is de weerstand namelijk minder. Kleine bultjes van een centimeter worden schilferige ronde plekken, formaat euro. Soms begint het anders, alle vormen van huidaandoeningen kunnen schimmel zijn.

Besmettelijk: Enorm. Borstels, dekens, sjabrakken en de rest van het harnachement nooit uitwisselen, anders gaat de huidaandoening de hele stal rond. Houd een besmet paard apart van andere paarden.

Bijzonderheden: Schimmel wordt in de volkmond ‘ringworm’ genoemd, maar heeft niets met wormen te maken. Wel met weerstand en hoge infectiedruk.

Overdraagtijd: Vijf tot zeven dagen.

Therapie: Wassen met een antischimmelmiddel, bijvoorbeeld Imaverol of Mycophyt. Behandeling kan ook met een enting, twee keer in veertien dagen.

Preventie: Twee keer per jaar een injectie. De enting werkt goed, maar paarden kunnen er wat stijf van worden, dus niet vlak voor een wedstrijd laten toedienen.

Droes

Symptomen: Je paard is sloom, heeft koorts en wil slecht eten. Achter zijn kaken verschijnt een zwelling, hij krijgt moeite met slikken en hij snottert dik, geel pus naar buiten.

Besmettelijk: Nou en of. Zieke paarden in quarantaine zetten, want direct contact van paard tot paard is het gevaarlijkst. Droes kan ook via snot aan kleding of handen overgebracht worden.

Bijzonderheden: Het is bacterieel, niet viraal zoals de meeste andere aandoeningen. De ziekte heeft een slechte reputatie en het ziet er ook akelig uit als paarden het zo benauwd krijgen dat ze naar adem snakken, maar droes is slechts zelden levensbedreigend. Als paarden het een keer hebben gehad krijgen ze het niet nogmaals.

Overdraagtijd: Vijf tot tien dagen.

Therapie: Laten uitzieken, ontsteking van de lymfeklier bij de keel laten doorbreken. Behandeling verlengt het proces alleen maar. Wel in deze periode de andere paarden in de omgeving goed in de gaten houden en twee keer per dag temperaturen. Bij koorts gelijk antibiotica toedienen, want in een vroeg stadium is droes nog wel te stoppen.

Preventie: Er is een vaccin, maar dat is kostbaar en resultaat is niet gegarandeerd. Maar eigenlijk is het beter als paarden als veulen gewoon een keer droes oplopen. Zijn ze in goede conditie, dan overleven ze het wel en zijn ze vanaf dat moment beschermd.

Rhinopneumonie

Symptomen: Er zijn meerdere vormen. De bekendste en meest voorkomende vorm van rhino is de verkoudheidsvariant. Helder tot wit slijm uit de neus, hoesten, beetje koorts, allemaal niet zo ernstig. Veel erger, maar zeldzamer, is de variant die abortussen en verlammingsverschijnselen veroorzaakt. Die begint ook met verkoudheid en is helaas in een aantal gevallen dodelijk.

Besmettelijk: Ja, maar niet zo erg als vaak wordt gedacht. Direct contact met een ziek paard of snot aan de mouw van je jas is gevaarlijk, maar het virus zweeft niet over kilometers afstand door de lucht.

Bijzonderheden: Een paard dat rhino heeft gehad kan het nog wel twee weken nadat de koorts over is doorgeven aan een ander paard, dus de zieke en gezonde dieren niet te snel weer bij elkaar zetten. Na een abortus zijn de nageboorte en het dode veulen nog wel drie dagen besmet met de actieve virusdeeltjes, dus goed opruimen, de plek ontsmetten en je handen en kleding wassen. Vergeet niet om contact tussen de merrie en andere paarden te vermijden.

Overdraagtijd: Vijf tot twaalf dagen voor de luchtwegvorm, abortus treedt langere tijd na infectie op.

Therapie: De dierenarts kan met enkele middelen de symptomen verlichten, maar bij de ernstigere vorm is tegen een abortus of verlamming niets te doen.

Preventie: Inenten is mogelijk, maar heeft alleen effect tegen de verkoudheidsvorm en minder tegen de abortusvariant. Voor die laatste is een strak schema van drie à vier keer per jaar prikken nodig om de infectiedruk naar beneden te krijgen, voor de luchtwegvorm is twee keer per jaar enten wel genoeg. Bovendien moet de hele stal meedoen, anders werkt het niet. Is er toch een uitbraak van de abortusvariant in jouw stal omdat er bijvoorbeeld nieuwe, niet ingeënte paarden binnenkomen, dan is er een kans dat jouw ingeënte paard het virus toch krijgt.

Equine Viral Arteritis (EVA)

Symptomen: Een op zich vrij onschuldige verkoudheid, die vaak gepaard gaat met dikke benen. Sommige paarden zijn niet eens echt ziek, maar hebben wel die opgezwollen benen, waarvan eiwit in de voeding dan vaak de schuld krijgt.

Besmettelijk: Ja, via direct contact tussen paarden en via sperma van een besmette hengst.

Bijzonderheden: Dit virus heeft voor merries en ruinen geen blijvende gevolgen, maar hengsten kunnen het virus langdurig via hun sperma overdragen. Sommige landen eisen een test, om zo de ziekte buiten te houden.

Overdraagtijd: Zeven tot negentien dagen.

Therapie: Niet echt nodig. De aandoening is even vervelend, maar eigenlijk nooit ernstig. Preventie: Er bestaat een vaccin, maar dat is nog niet in Nederland geregistreerd.

Influenza

Symptomen: Heel hoge koorts met een blafferige, droge hoest. Paarden zijn erg ziek en hebben heldere neusuitvloeiing.

Besmettelijk: Hevig. Vooral via direct contact.

Bijzonderheden: Sportpaarden worden verplicht ingeënt en daardoor zie je nauwelijks epidemieën meer. In landen waar enting niet verplicht is kunnen uitbraken ernstige gevolgen hebben.

Overdraagtijd: Kort, een tot drie dagen. Influenza gaat razendsnel rond.

Therapie: De dierenarts kan de symptomen verlichten met verschillende middelen. Verder is het een kwestie van uitzieken.

Preventie: Eén keer per jaar inenten voorkomt al veel problemen, maar als je dit om de zes of negen maanden doet weet je zeker dat het virus aan jouw paard voorbij gaat. Inenten kost € 20 tot € 25 (excl. visite).

Mok

Symptomen: Korsten in de kootholte, huid die daar openbarst, soms zo pijnlijk dat het paard kreupel loopt.

Besmettelijk: Dat hangt van de oorzaak af. Bij irritatie van de huid door zon, zand, vocht of te veel wassen en scheren is mok niet besmettelijk, maar als er sprake is van schimmel of jeukende schurftmijt en de buurman heeft net zulke vochtige sokken, dan wel. Heeft trouwens ook met weerstand te maken.

Bijzonderheden:Het is lastig om de oorzaak van mok te ontdekken en in hardnekkige gevallen moeilijk te bestrijden. Witte benen zijn er gevoeliger voor wegens gebrek aan pigment.

Therapie:Mijten kun je met antiparasitaire middelen bestrijden. Voor echte mok zijn duizend-en-een middeltjes in de handel, kwestie van uitproberen. Lange sokken afscheren helpt, maar wil niet iedereen met een mooie fries of tinker. Het goed droog houden van de sokken is in ieder geval belangrijk. In erge gevallen schrijft de dierenarts antibiotica voor.

Preventie:Te veel wassen van witte benen kan de huid irriteren. Dat geldt ook voor veelvuldig scheren. Houd de huid zo droog mogelijk en zorg voor een goede weerstand. Laat je paard niet in de modder lopen.

Afrikaanse paardenpest

Symptomen: Afschuwelijk. In de acute vorm liggen paarden helemaal verkrampt op de grond te stuiptrekken en er komt schuim met enge brokken uit hun mond. Ze stikken in een dag. De chronische variant slaat op het hart. Er treden allemaal rare zwellingen op, het paard krijgt het benauwd en binnen een week legt hij het loodje.

Besmettelijk: Niet van paard op paard, maar via muggen. Die moeten daarvoor wel een besmet paard hebben geprikt, dus over heel grote afstanden verspreidt de ziekte zich niet. Hoe beter je je paard tegen insecten beschermt, hoe minder risico je loopt.

Bijzonderheden: Er werd altijd aangenomen dat de muggensoort die de ziekte overbrengt hier niet voorkomt. Recent is aangetoond bij het verwante blauwtongvirus dat onze gewone mug de pest ook mee kan nemen. In Nederland heeft de Afrikaanse paardenpest zich nog niet voorgedaan.

Overdraagtijd: Drie tot zeven dagen.

Therapie: Is er niet. Alle besmette paarden gaan dood.

Preventie: Er is een vaccin, maar dat is niet in Nederland geregistreerd. Je zou, bij een uitbraak, alle paarden in de omgeving snel kunnen inenten om verdere verspreiding tegen te gaan. Het ministerie van Landbouw heeft hiervoor een conceptdraaiboek liggen, want de kans dat deze ziekte ons land bereikt is zeker aanwezig.

West-Nijlvirus

Symptomen: Valt meestal mee. Soms heeft je paard een beetje koorts. Maar er is ook een neurologische variant met ataxie-achtige verschijnselen, net als bij rhino. Eén procent van de paarden gaat dood aan het virus.

Besmettelijk: Het virus vermeerdert zich in vogels en gaat dan via insecten over op andere dieren, bijvoorbeeld paarden. Die brengen het niet op elkaar over.

Bijzonderheden: Mensen kunnen ook het West-Nijlvirus krijgen. De ziekte is tot nu toe nog niet in Nederland gesignaleerd.

Overdraagtijd: Tien tot veertien dagen.

Therapie: Uitzieken en eventueel symptoombestrijding door de dierenarts. Als paarden het virus hebben gehad en overleefd, zijn ze er immuun voor. Er is wel een vaccin tegen het virus, maar dat is (nog) niet in Nederland geregistreerd.

Bron: Bit

2 reacties op “Besmettelijkheid overdraagbare aandoeningen

  • bianca

    hallo

    ik heb een vraagje wat kan ik doen tegen hoefzweren?
    mijn pony van 22 heeft hier erg last van .
    hij heeft het nu al meerdere keren achter elkaar gehad en heeft er veel pijn van hij loopt zelfs kreupel en ligt dan het liefst .
    we hebben het meerdere keren behandelt met biotex en teer zoals de hoefsmid het heeft voorgeschreven maar het komt elke keer weer,is het daarom wel een hoefzweer ?
    we kunnen namelijk geen ontsteking of pus zien als we er op drukken.
    volgens mijn buurvrouw kon hij ook een te kort aan bepaalde hormonen of zo iets hebben omdat hij al op leeftijd is en het al zo vaak achter elkaar heeft.
    weet u wat ik moet doen.

    groeten bianca

  • Hanneke

    Het stukje over West Nile virus klopt niet helemaal. Ik woon in Israel en heb ervaring met dit virus. Het virus komt in Israel bijna elk jaar voor en aangeraden wordt om het paard elk jaar te enten. Een enting voorkomt in 70% van de gevallen dat het paard ziek wordt en 99,9% dat het paard komt te overlijden of afgemaakt moet worden. Het virus wordt geimporterd door besmette vogels en wordt overgedragen door muggen, en dan met name de tijgermug. Het virus tast het hersenvlies en ruggemerg van het paard aan waardoor verlammingsverschijnselen optreden. De oogreflex kan aangetast zijn, het paard kan overmatig geeuwen, verminderde staart tonus, headshaken, verlamming van de achterhand (ataxi) verlamming van alle 4 de benen waarbij het paard niet meer kan staan. Koorts komt niet altijd voor maar kan wel voorkomen tot 41 graden celcius. Dikke benen en een gezwollen gezicht komen ook voor. Zonder vaccinatie worden zo’n 80% van de besmette paarden ziek waarvan 30% ernstige verlammingsverschijnselen krijgen. Paarden die niet meer kunnen staan redden het meestal niet. Van de paarden die het wel overleven blijft een groot deel restverschijnselen houden. Er is geen medicijn, alleen ondersteunende therapie. Banamine (oraal) en optalgin hebben de beste resultaten.
    Als paarden het virus hebben gehad zijn ze NIET immuun. Een jaarlijkse vaccinatie blijft noodzakelijk.
    Mensen kunnen het virus ook krijgen maar die krijgen eerder griep verschijnselen. Een enkele keer kan hersenvlies ontsteking

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.