Ga naar hoofdinhoud

Hengst centraal in bestrijding CEM

InseminerenContagious equine metritis (CEM) is een besmettelijke geslachtsziekte bij paarden. In 2009 was een duidelijke toename van de besmettelijke baarmoederontsteking te zien. In vergelijking met voorgaande jaren lag het aantal CEM-gevallen twee keer zo hoog. Ook de VS had in 2009 verschillende uitbraken, sinds een uitbraak in Kentucky in december 2008.

In 1977 werd CEM voor het eerst in Engeland bij merries waargenomen. Later werd de ziekte ook in andere landen geconstateerd, waaronder Nederland. CEM, ofwel besmettelijke baarmoederontsteking, wordt veroorzaakt door de bacterie Taylorella equigenitalis. Bij een acute besmetting ontstaat een overvloedige grijs-witte tot roze-rode uitvloeiing bij de merrie. Die is enkele dagen na de dekking te zien en kan één tot twee weken aanhouden. Verminderde vruchtbaarheid en abortus zijn het resultaat.’

De besmetting bij de merrie zit vooral in het laatste deel van het geslachtsapparaat, bij de hengst vooral op de schacht, in de pisbuis en de holte rondom de pisbuis. Bij hengsten zijn zelden zichtbare verschijnselen te zien. Bij merries zijn gelukkig niet meer de duidelijke verschijnselen te zien van uitvloeiing en opbreken, zoals in de jaren tachtig. De meeste paarden die besmet zijn met CEM zijn dan ook symptoomloos drager. Niettemin is CEM internationaal een belangrijke ziekte waarvan paarden en sperma vrij dienen te zijn bij natuurlijke dekking, KI en export.

Voorkom besmetting
CEM kan tijdens de dekking worden overgebracht, maar ook via handen, instrumenten, stro en soms bij de geboorte. Ook dieren die nog nooit gedekt zijn of hebben gedekt, kunnen de CEM-bacterie bij zich dragen. U kunt wel voorzorgsmaatregelen nemen. Een strikte hygiëne is hierbij van groot belang, ook voor het voorkomen van andere ziektes die van invloed zijn op de voortplanting. De hengst staat centraal in de bestrijding van CEM. KI is de aangewezen weg om besmetting te voorkomen.

Opsporen van CEM
Besmette dieren kunt u opsporen door het nemen van monsters voor onderzoek. Als CEM wordt aangetoond, zijn besmette dieren te behandelen. Hengstenhouders hebben in december een brief over het jaarlijkse onderzoek voor de Certificering Hengstenhouderij van CEM ontvangen. Ook EU-stations laten regelmatig hun paarden onderzoeken. Naast de KI-hengsten worden ook de bokmerries onderzocht.

Een juiste monstername en een juiste verzending van de monsters is van groot belang in de bestrijding. Uw dierenarts geeft u daarbij de benodigde ondersteuning. Het niet vinden van ziektekiemen bij het algemeen bacteriologisch onderzoek van probleemmerries betekent echter niet dat de merrie vrij is van CEM. Voor CEM zijn immers niet alleen speciale zuurstofarme kweekomstandigheden nodig, maar ook een veel langere periode van de kweek zelf.

Wanneer op basis van de negatieve uitslag van het standaard bacteriologisch onderzoek wordt gemeend dat het veilig is de merrie natuurlijk te laten dekken, kan een aanwezige infectie met CEM worden overgebracht naar de hengst. Deze kan dan ongemerkt veel merries infecteren. Het is daarom zeer aan te raden bij het doen van bacteriologisch onderzoek van merries met vruchtbaarheidsproblemen ook monsters voor CEM-onderzoek in te sturen. Dit geldt vooral als er een historie is van natuurlijke dekking. Hengstenhouders moeten eigenlijk geen merries met vruchtbaarheidsproblemen accepteren voor natuurlijke dekking zonder een recente CEM-vrij-verklaring.

CEM-onderzoek
Voor de export en certificering van KI-hengsten is het CEM-onderzoek verplicht. Maar let op: de eisen kunnen per land verschillen. Bemonster, met betrekking tot het aantal wattenstaafjes en de plaats waar wordt bemonsterd, nauwkeurig volgens de instructies van de opdrachtgever. Laat CEM-monsters niet op het laatste moment nemen, zodat de onderzoeken en eventuele heronderzoeken op tijd zijn afgerond zijn.

Sinds kort is er een nieuwe test in gebruik bij de GD om CEM op te sporen. Hierbij wordt gebruik gemaakt van een PCR-test waarbij CEM door middel van DNA wordt aangetoond. Daarnaast is er nog de vertrouwde werkwijze van het kweken van de bacterie. Het voordeel van de PCR-test is dat het sneller gaat en goedkoper is. Verder is deze test niet gevoelig voor verontreiniging zoals bij het bacteriologisch onderzoek. Na behandeling tegen CEM wordt gebruikt gemaakt van de kweekmethode. Het schema dat is bijgesloten bij CEM-pakket geeft uitleg.

Dr. Th. Dijkstra, Gezondheidsdienst voor Dieren
Dit artikel verscheen vrijdag 26 februari 2010 in De Paardenkrant.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.