Ga naar hoofdinhoud

Armoedig veld

Overzicht hengstenkeuring
Waar die Netto toch in één keer vandaan kwam, wilden allerlei mensen – waaronder KWPN-officials – van Gertjan van Olst weten. ‘Uhh, waar die vandaan komt… Die hebben jullie de afgelopen jaren overal gezien’, had Van Olst enigszins bedremmeld geantwoord. Als 2,5-jarige in de eerste bezichtiging van het KWPN (afgeserveerd), in de Pavo Cup (weggestuurd met 68 procent). Uiteindelijk was het via de herkeuringscommissie van het NRPS gelukt om iets van een dekbrevet te regelen voor de hengst die nu in Den Bosch ieders gefascineerde blik op zich gevestigd wist. En als Grand Prix-hengst in aanmerking komt voor een simpel vijfdaags karakteronderzoek.

Netto werd tien jaar geleden als Winsor geboren. Hij valt dus ruimschoots in de doelgroep voor de strijd om de VHO Trofee, de jaarlijkse show waarbij oudere KWPN-goedgekeurde hengsten dingen naar de gunst van het publiek. Een merkwaardige vergaarbak van hengsten die in veel gevallen sportief gezien de boot hebben gemist. Vivaldi won deze Lichte Tour-rubriek dit jaar voor de tweede achtereenvolgende keer.

Het contrast was enorm. Het veelal moeizame gedoe van al die deels gesjeesde KWPN-hengsten in de VHO Trofee versus het gemak waarmee deze Netto (vaak nog een stuk jonger dan de deelnemers in de VHO Trofee) daar liep te piafferen. Ik trek uit dit contrasterende beeld twee conclusies.

Om te beginnen is dressuurfokkerij niet eenvoudig. Wilt u als fokker een bevredigend leven leiden? Paar een merrie die zeer goed kan springen met een hengst die zeer goed kan springen. Klaar. Begin niet aan de voetangels en klemmen der dressuur. Waarbij de menselijke factor gewoon veel groter is. Zo’n hengstenkeuringscommissie moet toch ook maar afwachten welke klojo er op een goedgekeurde hengst terechtkomt. En als dat een topprofessional is, of hij dan ook bereid is om zo’n jonge hengst heel te houden.

Toch, als je dat armoedige VHO-veld van U-tjes, V-tjes, W-tjes en Z-jes overziet, dan moet de conclusie toch óók luiden dat er allerlei hengsten zijn ingeschreven die nul – of zelfs negatief – bijdragen aan het fokdoel van het KWPN: paarden voortbrengen die op het hoogste niveau (Grand Prix) succesvol zijn. Dan moet je toch ook concluderen dat het KWPN zijn dirigerende taak in het lastige werkveld der dressuurfokkerij onvoldoende heeft uitgevoerd? Wat moeten we met de producten van al die hengsten die zelf het fokdoel nooit kunnen bereiken?

Mijn antwoord luidt: schoon schip maken. En alleen verder gaan met merries en hengsten die de Grand Prix in hun genen hebben.

Dirk Willem Rosie, hoofdredacteur ([email protected])
Deze column verscheen woensdag 6 februari 2013 in De Paardenkrant.

12 reacties op “Armoedig veld

  • julia

    Volledig mee eens!!! Er wordt te weinig gekeken wat moeder en vader zelf gepresteerd hebben…………….

  • Nynke

    Geweldig geschreven en helemaal waar.

  • E. Willemsen

    Helemaal mee eens! kwpn moet eens gaan kijken naar achterhand/lichaamsgebruik en het vermogen tot dragen ipv voorbeenzwaai wedstrijden te houden..

  • Marcel Hekerman

    Beste Dirk Willem,

    Is echte dressuur dan net zo erfelijk als echt springen? En dus ook in dit geval veel erfelijker dan het KWPN en andere stamboeken ons op grond van hun waarschijnlijk deels op niet optimale criteria gebaseerde schattingen ( h2) wil doen geloven.
    Dan is er dus ook hoop voor de serieuze dressuurpaardenfokker.
    En komen de reacties op het al dan niet handhaven van het keuren hengsten op driejarige ( en zelfs op 4 en 5 jarige) leeftijd in een eerdere colum op Horses.nl in een geheel ander daglicht te staan. Dan is er hier namelijk geen sprake van een foktechnisch doch voormamelijk van in een( vermeend) commercieel belang.

  • M. van Vark

    Ik kan het helemaal eens zijn met de heer Rosie als het gaat om de vertoning tijdens de VHO troffee. Ook ik heb meermalen de tenen gekromd bij het zien van de optredens. De vraag rijst of dit komt door gebrek aan kwaliteit bij de paarden of door de, want zo mogen we het onderhand toch wel noemen, Nederlandse manier van rijden.. Met veel druk achteroverhangend een paard rondjagend. Met Winningmood als abosuluut dieptepunt.. Het dier werd zo over het tempo gereden, met zo veel druk dat hij onmogelijk kon laten zien wat zijn mogelijkheden op dressuurgebied zijn, voor zover aanwezig. De enkeling die wel netjes van de hand werd gereden en mooi taktmatig door de oefeningen liep, zoals het hoort, werd niet gewaardeerd. Maar helaas wordt dit ook ingegeven door de eveneens Nederlandse manier van jureren… want juist degenen die met veel druk en in mijn ogen weinig ontspanning door de proeven wapperen staan meermalen bovenaan. Het is dus een kwestie van vraag en aanbod. De markt vraagt om gesjeesde wapperaars en dus worden die gefokt. Gelukkig bespeur ik op internationaal niveau een lichte kentering.. en zie ik een paard als Damonhill winnen.. In mijn beleving een happy athlete die op een manier wordt voorgesteld zoals dressuur ooit is bedoeld. Als we nu nationaal ook weer eens in het normale belanden zal dat de fokkerij op termijn ook weer terugkunnen naar het fokken van een dressuurpaard in plaats van een lopende trucendoos die alle aansluiting met zijn oorspronkelijke karakter heeft verloren.. Ik hoop dat professioneel Nederland die uitdaging aangaat. Het bekijken van het filmpje van Isabella Werth, zonder zadel en hoofdstel op deze site is alvast een goed begin.. dat was namelijk mijn kippevel moment van de afgelopen weken. Want ooit is dressuur begonnen als iets waar je plezier aan kon beleven en blij van werd… Ik mis de lachende en genietende ruiters in dit land maar zie verbeten gezichten en dollartekens… en dat is zo zonde..

  • Dirk Willem Rosie

    @Marcel: Je hebt gelijk dat commercie de dressuurfokkerij nogal eens op het verkeerde been zet. De jaargenoten van Netto zullen op vierjarige leeftijd waarschijnlijk commerciëler zijn geweest. Maar één ding is zeker: uiteindelijk trekt Netto commercieel aan het langste eind.
    En ik vind dat je met je andere opmerking ook gelijk hebt: Donnerhall en zijn goede Grand Prix-zonen, Jazz, Ferro, Breitling, Rohdiamant: de echte dressuur (Grand Prix) is wel degelijk erfelijk.

  • Y.Bos

    Geachte heer Rosie,

    Wat ben ik blij met uw commentaar!!! Maar hoe gaan we dit oplossen voor de toekomst? Het is inderdaad te triest voor woorden hoe paarden / hengsten in een stand gedwongen worden en met veel poeha de bak doorgaan zonder de ontspanning die we toch graag willen zien! Hoe de vererving van deze hengsten is moeten we maar afwachten… Wat ik jammer vindt is dat ook het KNHS hier aan meewerkt door de opgeklopte proef zonder rug lopend paard hoger te beoordelen. Zelf jureer ik ook en ik hoop dat ik deze fout niet bega. Maar men houdt van spektakel.Verder ben ik het helemaal eens met de heer/mevr van Vark. Ook Marcel kan ik volgen, maar wanneer zien de fokkers dit??? of de heren keuringscommissie en de geachte dressuur juryleden?? Graag zie ik toch een hengst die van beide markten thuis is. Veel springhengsten hebben een betere motor dan de dressuurpaarden. Misschien zou het een goede gok zijn om een springhengst te gebruiken bij een dressuurgefokte merrie? Maar dan wel een bewezen hengst en een merrie die ook in de sport wat gedaan heeft. Want een merrie test van een paar weken zegt niets over hoe het paard in de toekomst gaat lopen. Of het paard ooit verder dan de Z komt is nog niet echt bewezen…Hoe is het karakter van de merrie als er wel meer van gevraagd wordt? Maar ook dat heeft nadelen want een merrie kan misschien 10 veulens krijgen en een hengst 500 bv. En een merrie in de sport is voor de fokker weer te duur..

  • Paardenfokkerij-olympus

    De voorspellende waarde van een jong paard als dressuurpaard is niet eenvoudig.
    De trainer/ruiter is meestal een limiterende factor.
    Alleen dat al maakt de genetische aanleg al vaak grotendeels onzichtbaar.
    Daarnaast kunnen management en ongelukjes de genetische aanleg ook onzichtbaar maken.
    Je zult dus per definitie veel genetische potentie missen.Dat is zeker.
    Bijkomende complicerende factor is de inschatting van het karakter.
    Dat moet intelligent, werkwillig en vooral vergevingsgezind zijn t.o.v. de fouten en tekortkomingen van iedere ruiter!!
    Het is inderdaad zo dat(slechts enkele) Grand Prix hengsten de fokkerij kunnen verder helpen.De meeste Grand Prix hengsten kunnen dat niet, omdat ze boven komen drijven bij gebrek aan beter.
    Ook in de Grand Prix zijn de hengsten die echt het gewicht op de achterbenen kunnen brengen en daarbij de lichtheid kunnen handhaven, uitermate dun gezaaid.
    Toch is het basis principe van de dressuur gewicht naar achter verplaatsen, waardoor de lichtheid en wendbaarheid in de voorhand ontstaat.
    Dit zal dan ook uitgangspunt moeten zijn in de fokkerij. Zo simpel ligt het!
    Er zullen veel meer paarden zijn ,die dat wel zouden kunnen als ze alles aan training en management zouden hebben meegekregen.
    Netto is daar een voorbeeld van.Deze is niet herkend, behalve opvallend genoeg wel weer door het NRPS.
    Slechts Grand prix hengsten inzetten voor de dressuurfokkerij heeft als voordeel dat karakter en lichaam geschikt gebleken zijn voor topsport onder een topruiter.( Dus wel even onder andere omstandigheden dan praktijkomstandigheden.)
    Het nadeel is dat de bloedspreiding dan onverantwoord eng wordt en de fokkerij dood gaat lopen. Een ander nadeel is dat je er heel lang op moet wachten voordat zo n hengst Grand Prix loopt.
    Hetzelfde geldt voor het wachten op een dressuurindex die gebaseerd is op de nakomelingen. De onzuiverheden die dan weer optreden zijn de volgende : krijgen de nakomelingen gelijke kansen. Het zal volstrekt duidelijk zijn dat de nakomelingen van Totilas veel beter terecht zullen komen dan b.v. de eerste nakomelingen van Aktion. De index van Totilas zal los van zijn eigen prestaties torenhoog worden, omdat de kinderen bij voorbaat veel betere kansen krijgen. Natuurlijk zal dat op conto van zijn eigen prestaties geschreven worden , maar of dat echt zo is zal misschien over de generaties heen pas blijken. Nu pas is duidelijk dat de springhengst Farn met zijn kleinzoon Ferro en achterkleinzoon Negro over de generaties heen hun positieve verervingskracht hebben bewezen . Nederland heeft hiermee een belangrijke troefkaart mee in handen.
    Hoeveel veelbelovende kinderen/ kleinkinderen lopen er wel niet van deze hengsten?
    Hoe herken je de goede van de minder goede op een eerder tijdstip.
    Hoe herken je dressuurverervers als Farn en Ferro (die springgericht gefokt zijn) in een vroeger stadium? Dat is de grote vraag.
    Van groot belang is dat we daarvoor tools proberen te ontwikkelen om ze zo goed mogelijk te kunnen herkennen.
    Op de eerste plaats moeten we het specialisatiebeginsel voor dressuurpaarden over boord gooien, want de geschiedenis leert dat de echte dressuurpaarden uit springpaarden voort komt . Deze springpaarden zijn geselecteerd om al het gewicht op de achterbenen nemen en dan het lichaam te lanceren. Hun snelle reflexen zijn ook heel erg gewenst in de dressuurfokkerij als ook hun goede lichaamsgebruik. Een dressuurpaard zal nog meer souplesse ,buigzaamheid in de grote hoeken van de achterhand en een meer naar achterliggend zwaartepunt in het lichaam moeten hebben. Daardoor ontstaat automatisch meer front.
    Ik huldig dan ook de stelling: de specialisatie in de dressuurrichting is funest voor de ontwikkeling van de dressuurpaardenfokkerij.
    Verder zouden karakter tools ontwikkeld kunnen worden door aan het verrichtingsonderzoek een soort Pat Parelli dimensie toe te voegen, alsmede een terreinrit om het karakter beter te testen, omdat dit bij een dressuurpaard een dominante rol speelt.
    Ook pleit ik nogmaals om naar het exterieur te kijken welke eigenschappen nodig zijn om te kunnen verzamelen. Tenzij je natuurlijk zadelrubrieken als toppunt van dressuuraanleg beschouwd. Dan moet je een heel ander paard fokken,n.l.het paard wat overwegend vandaag de dag gefokt wordt.
    Over de tools van het juiste exterieur heb ik hier al vaker over geschreven, dus dat laat ik nu even achterwege.
    Resumerend wil ik stellen dat bij het gebruik van overwegend Grand Prix dressuurhengsten in de fokkerij,deze dood gaat lopen en dat we verplicht zijn de herkenning van talent veel beter in de vingers te krijgen.

    Sjaak Hoedjes
    Bergen NH

  • Karel de Lange

    Even hypothetisch. Stel dat Ferro zelf geen GP gelopen had en toch deze GP- nafok had gegeven dan gaat het verhaal van Rosie helemaal niet op. Men zou dus eerst eens moeten inventariseren wat er fout gegaan is in de selectie en dat geldt niet alleen voor de dressuur maar ook bij het springen. Hengsten als Netto en ook een springhengst als Kannan werden destijds vanwege hun klassieke, harmonische model niet genomen. Ze pasten niet in het op mode en smaak gebaseerde fokkerijplaatje. Daarbij werkt ook de laatrijpheid van deze paarden meestal niet in hun voordeel. En de paarden die wel aan dit modeplaatje beantwoorden, blijken maar al te vaak nog niet eens aan de normen van een normaal gebruikspaard te voldoen. Om het over de GP nog maar even niet te hebben.
    Netto en Kannan voeren beide de legendarische hengst Farn 2 keer in hun pedigree. Farn sluit met zijn evenwichtige model weer prima aan bij de klassieke, harmonische modellen van de NWP en Gelderse merries in de respectieve pedigrees van deze hengsten.
    De wat elegantere Netto voert bovendien ook nog een keer Ramzes x (1937). Deze hengst staat in de WBFSH-gids met een nafok van 156 springpaarden en 52 dressuurpaarden nog steeds en ongeslagen op eenzame hoogte. Er is bijna geen Duits internationaal sportpaard die niet het bloed van Ramzes x voert.
    De onderlinge overeenkomst tussen de toonaangevende internationale dressuurpaarden is het evenwichtige model en de daarmee gepaardgaande evenwichtige bewegingen vanuit een dalende achterhand. Als dat laatste ontbreekt komen de paarden met alle rijkunst van de wereld niet tot een evenwichtig dragen van de massa en zijn de verzamelde hogeschooloefeningen uitgesloten. Niet de GP ‘an sich’, dat is een kwestie van scholing en management, maar de aanleg tot GP zit in de genen. Van belang is te weten welke genen het harmonische model produceren dat de evenwichtige bewegingen dankzij een dalende achterhand genereert. Met die fokkerijkennis in de hand kan er een belangrijke vooruitgang worden geboekt.
    http://www.easpstamboek.nl/index2.php?p=Farn
    http://www.easpstamboek.nl/index2.php?p=Ramzes

  • Patricia Ahlström

    Ik vindt dat de stelling van dhr. Rosie een beetje kort door de bocht is. Maar wellicht is de strijdlustige oproep een manier om juist meningen uit te lokken.

    Dat vele goedgekeurde dressuurhengsten niet het nivo van Grand Prix zullen bereiken is zonder meer waar. Hoeveel het te maken heeft met het gebrek aan een gedegen opleiding aan de ene kant, of aan gebrek aan talent voor de zwaarste oefeningen van de Grand Prix aan de andere kant, geeft en zal altijd ruimte voor discussie blijven geven.

    De KWPN-hengstencommissie tillen ook zwaar aan sterke verbindingen en een actief achterbeen, die hiervoor een absolute vereiste is. Zonder deze eigenschappen is de deur naar goedkeuring in principe dicht.
    Maar een feit is dat een goede opleiding minstens zo belangrijk is. Basis vereisten van het paard; kracht, balans, sterke verbindingen en rug, souplesse en (vooral) werklust en vermogen tot sluiten (lichamelijk en mentaal). Een professionele ruiter kan een paard pas goed beoordelen als het een jaar of 5/7 jaar oud is (wanneer het paard begonnen is met verzamelende oefeningen of aanzet tot verzameling door geprononceerde overgangen).

    Wellicht zou het daarom belangrijk zijn om op die leeftijd de goedgekeurde hengsten weer te testen voor een ‘verlengde’ dekbrevet. Het zou ook hengsten die een beetje buiten de PR-picture vallen (door welke oorzaak dan ook) een betere kans te geven. Laatbloeiers hebben immers de tijd nodig.

    In grote lijnen vindt ik dat het KWPN heel goed werk heeft verricht, al ben ik van mening dat het atletische vermogen van een springpaard, net als een scheutje veredeling en volbloed, belangrijk is voor de kracht en de galoppade van de ‘dressuurtak’. De splitsing springen en dressuur is er een om wel voorzichtig mee te zijn. Bepaalde gewenste eigenschappen kunnen verloren gaan.

    De ervaringin beide disciplines is, volgens mij, een van de hoofdredenen voor de successen van de hengsten van hengstenhouder Van Olst. Daar kunnen wij heel veel van leren!

  • Dieren Fluisteraar

    Wat velen vergeten is dat met dieren 80 % meestal wordt vererfd door moederskant !!!!
    Een hengst kan niet alles waar maken door een dekking,
    het is aan de fokker de kunst om aan te voelen wat de merrie kan en waard is,
    het karakter en alles erbij en dan een hengst zoeken die elkaar aanvullen,
    dit heb je of je hebt het niet in je vingers !

    Wat ook nog niet helemaal doordringt en verstaan word is je kijkt je gek op prestaties ,
    oke heel belangrijk,
    realiteit is soms anders,
    het is niet omdat een goede hengst of merrie ook de kwaliteit KAN doorgeven,
    raar maar waar soms kan het een halfzus of halfbroer zijn die het wel kan !
    Het is pas te zien als je een veulen fokt en wacht en ziet en geduld hebt …

    Weinig mensen hebben geduld, willen onmiddellijk alles,
    sommige paarden komen uit hun cocon op iets latere leeftijd !
    Met de juiste begeleiding !

    En dan wie rijdt erop???
    Hoe word hij begeleid??
    Geven ze het dier ook eens even ontspanning of is het trainen en erna in de stal?
    Klikt het met trainer en paard, niet probeer dan een andere trainer je zou verschieten !

    Ik vind dat mensen zich soms blind staren op alleen de cijfers,
    en de rest niet begrijpen gewoon weg !
    Maar het is realiteit en een bijdrage om een paard tot zijn recht te laten komen…

    Een Dieren Fluisteraar

  • Dieren Fluisteraar

    M. van Vark ben het er helemaal mee eens,
    dat bedoel ik met een dier dat ontspannen is en een fijn leven heeft,
    goed begrepen word getraind,
    niet stal, trainen, stal trainen,
    die dieren zijn gelukkiger !

    Blije paarden !
    Gezonde paarden in hoofd …..

    Maar wie ben ik ?
    Wel een gelukkige eigenaar van een zoon van Netto,
    en zijn hele fijne moeder die pas op latere leeftijd zich ontpopte …
    We zien dus wel wat de tijd brengt !

    Maar het heeft me in het verleden al wel met andere dieren
    mooie resultaten opgeleverd internationaal.

    En neen aan mijn paarden hangt geen prijskaartje ….
    Ik denk niet in euro’s !
    Klinkt gek, maar ben er al veel door beloond !

    Dieren Fluisteraar

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.