Ga naar hoofdinhoud

Laat je horen! Waarom paardensport niet verboden zou moeten worden

Opinie
Voormalig internationaal voltige amazone en voltigetrainer Roos Hanemaaijer-Slottje ging bij zichzelf te rade toen NRC Handelsblad een opinie-artikel van Willem Vermaat publiceerde. Lees hieronder haar gedachtengang in onze rubriek 'Laat je horen!'. 

Op 19 augustus 2016 verscheen er een stuk van dierethicus Willem Vermaat over het gebruik van paarden en dat dit verboden moest worden. Dit stuk raakte mij, omdat het mijzelf, als paardenliefhebber, dwong om kritisch naar mezelf te kijken. Deed ik aan paardensport vanuit eigen belang? Leden paarden onder mijn eigen welbevinden? Was ik een paardenmishandelaar?

Conclusie

Het heeft even geduurd, maar mijn conclusie is: nee. Ten eerste wringt het al bij het feit dat een ander mens mij vertelt hoe paarden zich voelen. Als een paard mij dit kwam vertellen, zou ik dit veel meer waarheidsgetrouw achten, al is ieder paard anders en kan ook een paard niet voor een ander paard spreken. Maar het feit blijft dat we niet kunnen praten met paarden en dat wij mensen observeren, deze observaties interpreteren en onze theorieën, want dat zijn het uiteindelijk, altijd subjectief gekleurd zijn. Wij gaan er vanuit dat het kuddedieren zijn, omdat ze elkaar opzoeken. We gaan er vanuit dat ze graag ruimte hebben en vrij willen zijn, omdat ze dat in het wild ook doen. Maar zeker weten doet niemand het.

Menselijke uitvinding

Dit blijkt wel uit de functiebeschrijving van Willem Vermaat, want volgens mij is ethiek een menselijke uitvinding. In het dierenrijk geldt simpelweg: ‘eten of gegeten’ worden ofwel ‘het recht van de sterkste.’ Daar plaatsen ze geen oudere paarden in een bejaardentehuis. Wij kijken dus allemaal naar een paard als mens. Dit is niet fout, maar wat wij zien is niet gelijk aan wat het paard beleeft.

Zweepgebruik

Daarnaast wordt er kwaad gesproken over het zweepgebruik. Niet dat ik hier groot voorstander van ben, maar als je het vergelijkt met het natuurlijke gedrag van paarden, is dit nog de kindvriendelijke versie. Paarden vechten de dominantie onderling uit door bijten, slaan en grof geweld. Het komt vaak voor dat hengsten gehavend en gebroken uit een gevecht komen. Dan valt een zweep nog wel mee, mits deze met mate gebruikt wordt!

Ook is het natuurlijk dat er een leider in de kudde is. In de natuur is dit het sterkste en krachtigste paard. Als je hem van zijn ‘troon’ wil stoten, zal je ervoor moeten vechten. Als wij dit als paardenliefhebbers na moeten bootsen, zullen we nog wel wat harder en gewelddadiger met onze paarden om moeten gaan. Maar de meeste kiezen voor de slimmere route en verdienen hun leiderschap door geduld, zelfvertrouwen en respect.

Objectief bewijs

Daarnaast heeft de dierethicus het over op stal staan, dat paarden hieronder lijden en dat het schadelijk is voor de gezondheid. Is deze conclusie ook gebaseerd op gedrag? Waar is het objectieve bewijs? Zoals hartslagen? Cortisolwaarden in het bloed? Fysieke tekenen van stress? Ik heb de eer gehad om mee te werken aan een onderzoek met hartslagen van paarden gedurende arbeid in mijn eigen sport, de voltige.

En daaruit bleek dat bij de inspanning in de paardensport overeen komt met een stevige wandeling of een rondje fietsen voor mensen. Het werk dat een paard moet doen, lijkt niet direct tot stress te leiden.

Behoeftes en gevoelens van paarden

Ook gaat het over de behoeftes en gevoelens van een paard. In het wild is dit er maar èèn: overleven. Deze behoefte hebben we inderdaad weggehaald als paardenliefhebbers, daar moeten we toch echt wel schuld bekennen. En ja, ze moeten werken.

Maar is dat ook niet juist een fijne afleiding, van het anders zo eenzijdige bestaan. Als je namelijk niet meer dagelijks bezig hoeft te zijn met overleven, zeer stress reducerend dus, zal je ergens je zinnen mee moeten verzetten. En ja, het is subjectief, maar ik durf te wedden dat de meeste paarden genieten van hun werk, trots zijn op hun prestaties en een oprechte band voelen met hun baasjes. Bewijs heb ik niet, behalve de observaties van paarden die niet bijten en slaan, die de oren niet in de nek leggen als je aan komt lopen.

Kritisch naar jezelf kijken

Met andere woorden: het is goed om kritisch naar jezelf te kijken als paardenliefhebber. Doe je echt wat het beste is voor je paard of doe je het vooral voor jezelf? En verder is het net als bij het opvoeden van kinderen; Het gaat niet altijd foutloos, maar zolang je je gezonde verstand gebruikt, de beste intenties hebt en het vooral doet met veel liefde, zal je paard zich veilig en gewaardeerd voelen en die fouten je echt wel vergeven. Kan je dat dan nog mishandeling noemen?

Roos Hanemaaijer-Slottje
Voormalig internationaal voltige-amazone en voltigetrainer en auteur van Oefenen is meer dan trainen – evidence-based practise bij het coachen van sport en bewegen.

12 reacties op “Laat je horen! Waarom paardensport niet verboden zou moeten worden

  • Lizbeth

    Wat een goed artikel! Goed verwoord en ik sta er helemaal achter!

  • Margriet Jonk

    Zoals hierboven beschreven sluit ik me helemaal bij aan.
    Echter.

    De wedstrijd wereld hier in Nederland is veranderd. I.p.v. het dressuurpaard de TIJD, te geven, zijn we op een dwaalspoor geraakt, van zo snel, jong mogelijk alles erin schoppen en trekken voor het snelle geld.

    Bloed in de mond van het paard op de OS en door gespoorde paardenvelletjes, zijn beelden die ‘niet paarden’ mensen rijkelijk aan nemen om bovenstaande stelling meer kracht bij te zetten.

    Beelden van paarden die op het losrij terrein met blauwe tongen rondlopen, foto’s van paarden die met de borst op de kin getrokken worden, doet onze fantastische sport geen goed.

    Nu het Nederlands equipe zijdelings is ingehaald door meer ’traditioneel’ rijdende landen zoals Duitsland, Engeland en zelfs Amerika, is nu een mooie tijd om weer eens na te denken waar t is mis gegaan.

    Laten we ervoor zorgen dat we weer meer met respect, tijd, gevoel gaan rijden. Gymnastiseer het paard. Happy Atlethe is toch zo belangrijk?
    Als wij kunnen tonen aan de buitenwereld dat het met veel geduld, liefde en correctheid rondgaat, (lees; bij het paard spier en anatomisch technisch verantwoord opgeleid wordt). Dan pas komt er weer sympathy voor de rijkunst/ paardensport terug.

    Amen.

  • Irene

    Helemaal eens met Margriet Jonk.
    Denk dat paarden bij top stallen het zwaar te verduren hebben. Krijgen vaak geen weidegang (als ze het krijgen is het vaak alleen voor de foto en om te laten zien dat ze zo goed zijn voor de paarden), worden vaak veel te jong ingereden (tja, die hengsten keuring hè daar moet hij volledig afgetraind verschijnen) en er wordt op jonge leeftijd teveel van gevraagd, zodat ze snel geld waard zijn. In mijn beleving is een goed paard ook een goed paard als hij nog niet bespierd is en met een flinke wintervacht met de klei er aan uit een loopstal geplukt wordt. Zolang een keuringscommissie daar niet doorheen kan kijken, blijf je dit soort taferelen houden en zou het beter zijn als de hengsten pas op 5-jarige leeftijd voor het eerst gekeurd worden. Dan kan er niet snel klein geld van gemaakt worden en krijgen die dieren tijd om te groeien.
    Verder denk ik dat de KNHS in het leven moet roepen dat bij temperaturen boven 25 graden de wedstrijden afgelast worden. Je kunt wel verkoeling en water op het terrein aanbieden, maar een paard moet ook vervoerd worden. Paard staat te koken in een hippe zwarte trailer of auto en baasje bij de airco. Wat mij betreft komt er bij die temperaturen een vervoersverbod van dieren, alleen voor dierenartsbezoek verder niet. Dan zouden de juryleden in de basis ook gewoon paarden die kreupel, mager of niet fit ogen uit de ring moeten mogen verwijderen. Veel mensen hebben niet door dat ze op een kreupel dier rijden, omdat niemand er iets van zegt. Verwijderen uit de ring zou duidelijk kunnen maken dat het dier iets mankeert. Ook bij bepaalde windsnelheden en winterse omstandigheden gewoon wedstrijden aflassen.

  • Karin

    Ik denk dat als de paardensport verboden zou worden en we niet meer erop zouden mogen rijden veel paarden bij de slager terecht gaan komen. Dan willen veel mensen geen paard meer en krijgen we een overschot aan paarden. Een paard voor alleen maar op de wei te zetten is immers veel te duur.

  • D. van Vugt

    Helemaal met bovenstaande eens, als deze Dhr. vindt dat paarden houden verboden zou moeten worden zou dat ook voor honden, katten en alle andere huisdieren geleden. Al deze dieren hebben wij uit hun natuurlijke leefomgeving gehaald en er menselijke dingen ingefokt waardoor ze helemaal niet meer in de natuur kunnen overleven als we ze terug zouden zetten.

    Bij al deze dieren geld dat als mensen ze in hun waarde laten en met verstand houden het voor mens en dier beide een meerwaarde is.

  • Yvonne Meijer

    Mooi artikel, waar ik mij helemaal in kan vinden.

  • sven

    De hele media in Nederland is links geworteld.
    Dan gebeurd het dat een onverlaat als zelf benoemd ethikus een artikel mag plaatsen met de grootste kolder. Dit is een slechte zaak omdat deze hele discussie niet plaats moet vinden bij niet belanghebbenden. Er is geen enkele noodzaak om de opinie te moeten lezen of horen van iemand die iets verbieden wil uit pure frustratie. Dit zijn dierenactivisten, die hebben een hele andere kijk op mens en dier!

  • Irene

    @Sven: ben geen dierenactivist, maar er zijn in de sport gewoon echt dingen die niet door de beugel kunnen. Alles is gericht op snel klein geld maken van een paard ipv de tijd nemen om een paard op te leiden. Dan werk je dit soort dingen in de hand. Als insiders vraagtekens gaan zetten bij de manier waarop paarden opgeleid worden en de manier waarop er mee omgegaan wordt, dan moet de sector eens goed wakker worden en het niet lacherig afdoen en zeggen dat is dierenactivisten praat en die hebben er geen verstand van. Soms heb je geen verstand nodig om te zien dat dingen niet deugen.

  • Sanne

    Ook hier worden alle ruiters op één hoop gegooid en dat kan in mijn ogen al helemaal niet. Een ieder verzorgt/rijdt haar/zijn dier op een andere manier en dan kan je niet gelijk zeggen dat de gehele paardensport niet deugd. Het niveau dat de paarden lopen maakt volgens mij dan ook niet uit, want ook paarden/pony’s die niet in de wedstrijdsport lopen hebben het soms zwaar te verduren, maar andere worden gewoon super verzorgt. We mogen bij de mensen niet discrimineren, maar hier wel ??? Overal zijn vraagtekens bij te plaatsen, maar aangezien de dieren uit de circustenten verwijderd zijn, is nu de volgende groep aan de beurt. Over “hoe”je een paard opleid, daar zijn de meningen over verdeeld en dat mag ook best anders hadden we allemaal dezelfde instructeur, zo ook de verzorging. Maar nou de gehele sport af te schaffen… zorg dan liever dat er eerst gegronde en bewezen feiten komen hoe en waarom het een “foute”sport is. Mensen zijn immers ook niet gemaakt om veel te zitten en rechtop te lopen maar naarmate de evolutie aangepast… zo ook de paarden. Zolang er mensen rond blijven lopen, zal deze discussie altijd blijven bestaan !

  • Irene

    @Sanne ben het grotendeels met je eens. De circusmensen zelf zagen geen bezwaar tegen wilde dieren in de tent, maar bij de paarden zie je steeds meer op en top paardenmensen die hun vraagtekens zetten als ze zien hoe er met paarden omgegaan wordt. Als er op internationale wedstrijden publiekelijk al dingen gebeuren waar “in het wereldje” over gesproken wordt. Hoe denk je dan dat het er achter de schermen uitziet en hoe denk je dan dat de publieke opinie gevormd wordt. Natuurlijk heeft het gros van de paarden het prima en lijden ze niet onder de sport, maar het zijn de uitschieters die besproken worden en waar de buitenwereld zijn mening op baseert.

  • Renee

    Zo juist gezegd Irene!

  • 4horses

    Even over het stukje over het zweepgebruik en het natuurlijk gedrag van paarden onderling: in de natuur kunnen ze weglopen tijdens zo’n gevecht (dat voornamelijk door hengsten onder elkaar wordt gevoerd). Maar voor (excessief) zweepgebruik kan het paard niet weglopen (ruiter zit op het paard of, erger nog, staat aangebonden) en daardoor is het simpelweg mishandeling en onvergelijkbaar met het natuurlijke gedrag van paarden.

    Verder zal er niets of bijna niets veranderen in de paardensport vanwege de enorme financiële belangen. Om die reden zal paardensport niet lang houdbaar meer zijn. Ik sluit me wel aan bij Roos Hanemaaijer dat ik ook genoeg Happy Athletes ken en ruiters die het wel goed menen met hun paard. Helaas halen zij de media nooit.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.