Met geld zijn de traditionele stamboeken KWPN en (op een veel kleinschaliger niveau) NRPS ook het makkelijkste te raken. AES en Zangersheide maken veel minder kosten. Vooral het KWPN heeft nog steeds een fikse kostenpost in het overeind houden van een intensieve hengstenselectie en het organiseren van merriekeuringen. Ook de eigen fokwaardeschatting brengt aanzienlijke kosten met zich mee. Dat zijn allemaal dingen waar Zangersheide en AES de schouders over ophalen.
In tijden van economische groei kunnen de traditionele stamboeken hun schouders ophalen over de kosten die zij zelf genereren. Maar als je zeven jaar op rij elk jaar duizend leden kwijtraakt, moet je op een gegeven moment hetzelfde werk met acht ton minder inkomsten blijven doen. Als die leden vervolgens minder diensten afnemen (er wordt minder gefokt), loopt het tekort gauw richting een miljoen. In deze omstandigheden is het pijnlijk als fokkers weglopen omdat de registratie van veulens elders goedkoper is.
Over deze concurrentiestrijd heb ik dubbele gevoelens. Aan de ene kant hebben AES en Zangersheide gelijk als zij met opzet hun kosten laag houden omdat de hedendaagse fokker zijn boontjes zelf wel kan doppen. Aan de andere kant is het KWPN – om andere redenen dan de stand op de WBFSH-ranglijsten – het beste stamboek ter wereld. Over de uitvoering valt soms te twisten, maar nergens in de wereld krijgen fokkers zoveel informatie over de populatie en de individuele dieren.
Het verzamelen van die informatie kost geld. PROK, verrichtingsonderzoek, lineaire score, fokwaarden, OC, het zijn allemaal projecten waarmee het KWPN vooraan staat in de wereld. Maar waar de penningmeester vandaag de dag een behoorlijke dobber aan heeft. Een bepaalde kritische massa is dan nodig om niet onder water te raken.
Voor de toekomst is er maar één vraag: biedt het KWPN aan zijn fokkers voldoende onderscheidend vermogen? Goed fokken kunnen alle stamboeken wel aan hun leden overlaten, de registratie is vervolgens hun vrije keus. Als het een duur KWPN-papier wordt, móeten daar meer commerciële mogelijkheden aan verbonden zijn. Het KWPN zal de strijd met het registratiekantoor AES op kwaliteit moeten winnen.
Dirk Willem Rosie, hoofdredacteur