Pagina 19 van: Paardenkrant 13 – 2021

door Esther Berendsen

De beste tuigpaardhengsten, met

de meeste tuigtypische eigen-

schappen, zijn de hengsten die

hoogverwant zijn. Dat is een stel-

ling waar weinig tuigpaardfokkers

over van mening verschillen. Hoe

logisch is het dan om fokkers te

stimuleren om te kiezen voor min-

der goede hengsten? Dat gaat de

fokkerij toch niet vooruit helpen?

“Uiteindelijk wel”, meent inspec-

teur Viggon van Beest, die deel

uitmaakte van de werkgroep In-

teelt en Verwantschap. “We heb-

ben echt te maken met een

zorgelijke situatie. Dat vinden we

niet alleen zelf, we worden ook

door de overheid gedwongen om

iets te doen. We moeten straks

kunnen aantonen wat we gedaan

hebben en welk resultaat dat heeft

opgeleverd. Eén ding is zeker: als

we niets doen, verandert er ook

niks. Binnen de huidige hengsten-

populatie zijn zeker nog laagver-

wante hengsten die interessant

zijn. Vooropgesteld: de fokker be-

paalt zelf. Maar dit kan net een

extra stimulans zijn die ervoor

zorgt dat die fokker wel kiest voor

de laagverwante hengst.”

Er is wel een lijstje voorwaarden

waar de veulens aan moeten vol-

doen voor de driehonderd euro

wordt uitgekeerd. Eén daarvan is

dat enkel veulens van KWPN-

goedgekeurde tuigpaardhengsten

en goedgekeurde KWPN-Hac-

kneyhengsten voor de fokrichting

tuigpaard in aanmerking komen.

Dus geen hengsten van andere fo-

krichtingen, van andere stamboe-

ken, niet-goedgekeurde hengsten

of licentiehengsten. “Je moet wel

ergens een grens trekken”, aldus

Van Beest. “Een ezel maal een

tuigpaard levert ook een verwant-

schap onder de tien procent op. En

nogmaals, er zijn genoeg mogelijk-

heden binnen de KWPN-hengsten-

stapel. Hengsten die weinig

worden gebruikt, maar op de juiste

merries een heel goed veulen kun-

nen opleveren.”

‘Gooi het open’
Lambertus Huckriede, tuigpaardrij-

der en -fokker, denkt er anders over.

“De tegemoetkoming vind ik een

goed idee, maar waarom alleen

voor KWPN-hengsten? Zo houden

ze het weer in hun eigen kringetje.

Je blijft vissen in je eigen vijver, dat

schiet niet op. Gooi het gewoon

open! Maar kijk wel wat ze gepres-

teerd hebben in het tuig. Dan ben je

echt bezig met bloedspreiding.

Mijn beste paard, Business, komt

ook uit een niet goedgekeurde

vader! Wat mij betreft gooien ze het

gewoon open, maar je kunt er ook

een maximum aan stellen, bijvoor-

beeld tien merries maximaal. En

geef die fokkers dan ook die pre-

mie.”

Heeft het stamboek dit verwant-

schapsprobleem over zichzelf afge-

roepen met haar selectiebeleid in

het verleden? Huckriede meent van

wel. “Kansen zijn niet benut. Neem

Just Lucky, Wentworth Ebony maal

Waterman, met een verwantschap

van zes procent. Die werd zo afge-

wezen, omdat ze na drie dagen von-

den dat hij te druk was op stal. Ik

heb er wel tien merries mee gedekt,

maar dat hadden er veel meer kun-

nen zijn.” Van het lijstje laagver-

wante hengsten dat het KWPN

publiceerde in haar magazine in

maart 2020, om aan te geven dat er

voldoende opties zijn, is Huckriede

niet direct onder de indruk. “Hoe-

veel daarvan leven er nog? Diep-

vriessperma is lastig en zorgt voor

extra kosten voor de fokkers. Bo-

vendien is de fokkerij de laatste

dertig jaar heel hard vooruit ge-

gaan.”

‘Jammer dat dit nodig is’
Eén van de hengsten op dat lijstje

is Innovatief (Zepplin x Heiring

Out), gefokt door Mark de Groot

van hengstenhouderij Landzicht.

“Wij zijn al heel lang bezig met het

zoeken naar vers bloed. Dat is de

reden dat we de Saddlebread Hei-

ring Out destijds uit Amerika heb-

ben gehaald. Ik vind dit vanuit het

KWPN wel een mooi initiatief,

maar als fokker moet zo’n korting

niet je drijfveer zijn. Het is eigen-

lijk jammer dat dit nodig is, dat fok-

kers hierin zelf niet meer initiatief

hebben genomen.”

Volgens De Groot klopt het dat je

een stapje terug doet als je ander

bloed toevoegt. “Omdat het zo

moeilijk is om een laagverwante

hengst te vinden, wijk je uit naar

een ander ras. Een Hackney, of een

Saddlebread. Het fokproduct wat je

dan krijgt, moet je niet vergelijken

met een ‘volbloed’ tuigpaard. Het is

een F1-product. Door vervolgens

weer te kruisen met een tuigpaard,

kom je weer een stap dichter bij je

fokdoel.” Dat kost dus wel tijd, veel

tijd. De Groot: “In 2001 kochten

we Heiring Out, daar kwam de

merrie Bianca uit, die we hebben

laten dekken door Zeppelin. Dat is

Innovatief. De oudste nakomelin-

gen van Innovatief zijn nu drie jaar

en daar zijn we heel tevreden over.

Maar we zijn wel twintig jaar ver-

der. Ik ben nog jong, waardoor de

drempel om het zo aan te pakken

wat lager is dan bij de oudere gene-

ratie. Zij willen gelijk een tuig-

paardveulen in de wei dat aan alle

eisen voldoet. Maar ook zij moeten

zich realiseren dat we een probleem

hebben. We hebben gezien wat er

bij de Friezen gebeurd is en dat

moeten we echt zien te voorkomen.

Het fokdoel staat voorop maar dit

kunnen we niet negeren.”

Lambertus Huckriede wil nog mel-

den dat Friezen toevoegen wat hem

betreft absoluut geen optie is. “Dan

haal je de afwijkingen die ze daar

hebben in huis. Bovendien is een

Fries een koudbloed – dat is niet

waar we naar op zoek zijn bij de

tuigpaarden.”

Meer laagverwante hengsten
Hoewel nog lang niet iedere tuig-

paardfokker dit bovenaan de prio-

riteitenlijst heeft staan, neemt het

bewustzijn rond het inteeltpro-

bleem wel toe. Dat merkt althans

Mariëlle van ’t Klooster, die twee

jaar geleden een afstudeerscriptie

schreef over dit onderwerp en nu

de aanmeldingen van laagver-

wante veulens in ontvangst neemt

bij het KWPN. “In 2019 waren

fokkers wel op de hoogte, maar het

merendeel deed er nog niks mee.

Om me heen merk ik dat mensen

er nu meer mee bezig zijn. Het ini-

tiatief voor de laagverwante veu-

lens slaat ook goed aan. Ik heb nu

ongeveer twintig aanmeldingen

binnen en ze voldoen bijna alle-

maal aan de gestelde eisen. En

fokkers hebben nog even de tijd,

tot 1 juni.” Viggon van Beest heeft

dezelfde ervaring. “Vorig jaar heb-

ben we één laagverwante hengst

kunnen goedkeuren, Maximiano

I&S. Het liefst wijzen we vijf laag-

verwante hengsten per jaar aan

voor het verrichtingsonderzoek,

maar dan moeten er wel zo veel

aangeboden worden die voldoen

aan de eisen. We willen best wat

water bij de wijn doen, maar zeker

niet te veel want dan verliezen we

het fokdoel uit het oog. Bij de aan-

meldingen voor de komende heng-

stenkeuring zag ik al dat er meer

laagverwante hengsten worden

aangeboden. Steeds meer fokkers

zien het belang hiervan in en dat

biedt perspectief voor de toe-

komst. Het is een lastig probleem

dat niet morgen is opgelost. Maar

we moeten openstaan voor alles

wat kan bijdragen.”

‘Vissen in dezelfde vijver’ of broodnodig duwtje in de goede richting?
Tegemoetkoming laagverwante tuigpaardveulens valt in de smaak
ERMELO – Na verschillende artikelen, brainstorms en ideeën

heeft het KWPN nu een heel concrete regeling in het leven geroe-

pen in de strijd tegen inteelt bij tuigpaarden. Fokkers van een

laagverwant veulen krijgen 150 euro registratiekorting en een

fokpremie van 150 euro. Driehonderd euro korting dus op een

veulen dat meehelpt de jaarlijkse inteeltstijging binnen de tuig-

paardpopulatie – die nu rond de 1,18 procent ligt – te verlagen.

Inmiddels zijn er zo’n twintig veulens in wording aangemeld.

Gaat dit helpen?

Viggon van Beest, freelance inspecteur voor de tuigpaardhengsten, maakte deel
uit van de werkgroep Inteelt en verwantschap. In de aanmeldingen voor de ko-
mende hengstenkeuring ziet hij een toename van het aantal laagverwante
hengsten. FOTO PAARDENKRANT/MELANIE BREVINK-VAN DIJK

“Gooi het open, maar kijk wel wat de hengsten gepresteerd hebben”, zegt Lam-
bertus Huckriede. Dan pas ben je echt bezig met bloedspreiding, meent hij.
“Mijn beste paard Business had ook een niet-goedgekeurde vader.” FOTO PAARDEN-
KRANT/MELANIE BREVINK-VAN DIJK

Mark de Groot (links) met zijn vader Martin tijdens de huldiging van Innovatief
(Zepplin x Heiring Out), één van de laagverwante hengsten op het lijstje van het
KWPN.

Individuele erkenning en andere
mogelijkheden
De werkgroep Inteelt en Verwantschap heeft meer ideeën bedacht die kunnen
bijdragen aan lagere verwantschap. Zo kunnen tuigpaardhengsten die buiten-
gewone prestaties leveren, of nakomelingen hebben die dat doen, nu ook erkend
worden bij het KWPN. Eigenaren kunnen hengsten hiervoor zelf aandragen,
waarna de hengstenkeuringscommissie onderzoekt of de hengst aan alle eisen
voldoet. Dat is tot op heden nog niet gebeurd. En er zijn meer mogelijkheden
waar nog maar weinig gebruik van wordt gemaakt, aldus Viggon van Beest “Er
zijn allerlei opties als het via de ‘normale’ weg niet direct lukt of om een andere
reden niet gebeurd is. Zo is het mogelijk om hengsten die niet worden aange-
wezen voor te stellen in het tuig. Ook bestaat het vrijwillig onderzoek, waar een
eigenaar voor kan kiezen als hij zelf veel vertrouwen heeft in een hengst. Als
een oudere hengst goed fokt, kunnen we deze hengst en zijn nakomelingen
ook nog eens bekijken om te onderzoeken wat de mogelijkheden zijn.”

woensdag 31 maart 2021 | 19FOKKERIJ