Pagina 13 van: Paardenkrant 23-2022

door Dinette Neuteboom

Bloedzuigers zijn familie van de
regenwormen. De familienaam is
Hirudinea. Van de ongeveer zeven-
honderd bloedzuigersoorten zijn er
slechts drie geschikt voor medici-
naal gebruik. De medicinale soor-
ten worden speciaal geïmporteerd
en gekweekt door gecertificeerde
kwekerijen. Bij onze oosterburen
en in veel andere landen is bloed-
zuigertherapie een geaccepteerde
reguliere therapie die in ziekenhui-
zen en klinieken wordt toegepast
bij mensen en dieren. De bloedzui-
ger is daar een officieel medisch
product.

Speeksel
Maar wat doen die glibberige
beestjes dan precies? “Zodra de
bloedzuigers op het paardenli-
chaam geplaatst zijn, zullen ze zich
vastbijten en voeden met het bloed
van het paard. Bij dat proces geven
ze speeksel af en dat is wat ze zo
bijzonder maakt. In hun speeksel
zitten namelijk meer dan tachtig
werkzame stoffen die een posi-
tieve invloed hebben op allerlei
systemen in het lichaam. Zo is het

onder andere ontstekingsremmend,
bloeddruk- en hormoonregulerend,
bloedverdunnend, pijnstillend,
antibacterieel en slijmoplossend.
Daarnaast worden het immuun-
systeem en de aanmaak van ge-
wrichtsvloeistof gestimuleerd en
verbetert het de prikkeloverdracht
tussen de zenuwen”, legt Martsje
Bergsma uit.
“Door de unieke combinatie van
al deze verschillende stoffen treedt
vaak verrassend snel verbetering
van de klachten op. Afvalstoffen
worden afgevoerd, het immuunsy-
steem wordt geactiveerd, de lym-
fatische en capillaire doorstroming
verbetert en de paarden krijgen
meer energie. Pijnklachten nemen
vaak sterk af of verdwijnen volle-
dig. Bloedzuigers zijn echt biologi-
sche apotheekjes”, vertelt Bergsma
over de diertjes waarvan de afgege-
ven stofjes niet door farmaceuten
zijn na te maken.

80-90% reageert positief
Bergsma is razend enthousiast over
de bloedzuigers en heeft al veel
paarden behandeld die positief
gereageerd hebben. “Het zal niet
bij elk paard werken, maar mijn

ervaring is dat ongeveer tachtig a
negentig procent van de paarden
positief reageert op een behande-
ling. Ik ben echt diep onder de in-
druk en overtuigd van die beestjes.
Van de behandelde paarden met ar-
trose is tachtig procent aanzienlijk
verbeterd. Behandelde piephak-
ken zijn weg of 75 procent kleiner
geworden. En het grote voordeel
vind ik dat het natuurlijk is en niet
chemisch. Het werkt op zoveel sy-
stemen in het lichaam en het doet
zoveel bijzonders voor het alge-
hele functioneren van het paard dat
ik denk dat het misschien wel alles
omvattend is, omdat de stofjes die
de bloedzuiger afgeeft het zelfge-
nezend vermogen van het lichaam
enorm stimuleren”, aldus Bergsma.
De Grand Prix-dressuuramazone
en instructrice uit Oldeberkoop
doet ook sportmassage en lymfe-
drainage bij paarden, maar is van
mening dat hirudotherapie een
toegevoegde waarde heeft. “Ik
zeg weleens dat mijn handen met
een massage niet voor elkaar kun-
nen krijgen wat bloedzuigers wel
teweeg kunnen brengen. Het is
vooral heel mooi als combinatie.
Paarden worden over het algemeen
heel ontspannen gedurende een be-
handeling met bloedzuigers en ik
voeg daar dan lymfedrainage aan
toe om het lymfesysteem nog meer
te stimuleren.”
Bergsma’s ervaringen worden on-
dersteund door een uitgebreid we-
tenschappelijk onderzoek dat in
2008 en 2009 in Duitsland is ge-
daan naar de medicinale inzet van
bloedzuigers bij hoefbevangen-
heid. Bij 57 hoefbevangen paarden
en pony’s werd onderzocht wat het
effect was van de toepassing van
medicinale bloedzuigers. De re-
sultaten lieten zien dat het gebruik
van bloedzuigers bij de behande-
ling van hoefbevangenheid een
zinvolle maatregel is, vooral bij
de acute aandoening. In 84% van
de gevallen was er een verbetering
van de klinische symptomen waar-
neembaar na toepassing van hiru-
dotherapie.

Genezende werking
vaak onmiddellijk
Een behandeling met bloedzuigers
vergt tijd en geduld. “Voordat ik
een paard zie, heb ik eigenlijk al
een heleboel dingen doorgespro-
ken. Dus dan weet ik wat er aan
de hand is, maar dan heb ik ook al
een indruk van het management en
het voerbeleid van dat paard omdat
heel veel klachten daar ook mee
te maken kunnen hebben. Als het
een vrij specifieke aandoening is,
zoals mok, een hematome bloed-
uitstorting of galletjes, dan plaats
ik de bloedzuigers lokaal, dus op
de plek waar het speeksel vooral in
moet werken. Bijna altijd plaats ik
er tevens een paar systemisch op de
lymfeklieren om het lichaam te hel-
pen alle afvalstoffen op te ruimen.
Afhankelijk van hoe groot ze zijn
en hoe snel ze kunnen bijten zijn
ze een half uur tot een uur aan het
zuigen. Als ze klaar zijn, laten ze
uiteindelijk zelf los”, legt Bergsma
uit.
“De kleine beetplek wordt door het
stofje Calin opengehouden waar-

door de gewenste na-bloeding tot
wel twaalf uur kan duren. Daardoor
worden nog meer afvalstoffen afge-
voerd en gezond bloed aangevoerd.
De genezende werking treedt vaak
onmiddellijk na de behandeling op
en blijft vaak maandenlang aan-
houden. Vaak heeft een paard di-
rect na de behandeling minder pijn
en stijfheid is over het algemeen
ook direct na de behandeling weg,
maar afname van piephakken en
galletjes kan soms pas na een paar
dagen of weken optreden.”
Negatieve bijwerkingen na een
behandeling heeft Bergsma nog
niet meegemaakt. “Paardenbenen
zijn erg gevoelig, dus soms vin-

den paarden het niet fijn als we
daar een bloedzuiger plaatsen. Ik
houd de bloedzuigers dan op hun
plek door ze in een sok te plaatsen.
Als de bloedzuigers zich eenmaal
vastgebeten hebben, ontspannen
de meeste paarden direct. Het
risico op wondinfectie en aller-
gische reacties is heel klein. De
medicinale bloedzuigers waar alle
goede hirudotherapeuten mee wer-
ken komen allemaal uit gecertifi-
ceerde kwekerijen waar volgens
strenge kwaliteitsnormen wordt
gewerkt. De diertjes mogen ook
maar één keer gebruikt worden
om infectie van andere paarden te
voorkomen.”

ALGEMEEN donderdag 9 juni 2022 | 13

Bloedzuigers; kleine doktertjes met een biologische apotheek
OLDEBERKOOP – Steeds vaker worden in Nederland bloed-
zuigers ingezet bij paarden met problemen. De kleine glibberige
beestjes roepen bij veel mensen misschien negatieve reacties op,
maar ze kunnen in werkelijkheid wonderen verrichten. Huidaan-
doeningen zoals mok en schimmel verminderen of verdwijnen,
artrose en stijfheid nemen af en ook hoefbevangen paarden kun-
nen er enorm bij gebaat zijn. Martsje Bergsma behandelt al en-
kele jaren paarden met bloedzuigers en ziet deze hirudotherapie
als de kroon op de alternatieve geneeskunde.

In het speeksel van bloedzuigers zitten meer dan tachtig werkzame stoffen die
een positieve invloed hebben op allerlei systemen in het lichaam. Op de foto
een mokbehandeling met bloedzuigers. Deze mok was met twee behandelingen
weg. FOTO’S ARCHIEF MARTSJE BERGSMA

“Ik zeg weleens dat mijn handen met een massage niet voor elkaar kunnen krij-
gen wat bloedzuigers wel teweeg kunnen brengen”, aldus Martsje Bergsma, die
al enkele jaren paarden behandelt met bloedzuigers en deze hirudotherapie ziet
als de kroon op de alternatieve geneeskunde.

“Paardenbenen zijn erg gevoelig, dus soms vinden paarden het niet fijn als we
daar een bloedzuiger plaatsen. Ik houd de bloedzuigers dan op hun plek door
ze in een sok te plaatsen. Als de bloedzuigers zich eenmaal vastgebeten heb-
ben, ontspannen de meeste paarden direct.”

De FEI en bloedzuigers
Hirudotherapie is één van de oudste behandelmethodes voor mens en dier die
al lang voor het begin van onze jaartelling veelvuldig werd toegepast. Er zijn
gevallen bekend van kreupel vee of dieren met pijnlijke gewrichten of verwon-
dingen die wateren opzochten waar bloedzuigers leefden. Vervolgens bleven ze
in het water en lieten ze zich geduldig bijten.
Maar wat vindt de FEI eigenlijk van hirudotherapie? We vroegen het ze en kre-
gen het volgende antwoord: “Het gebruik van bloedzuigers bij paarden is niet
verboden door de FEI. Hoewel hirudine een stof is die door bloedzuigers wordt
geproduceerd, is het ook een zeer krachtig antistollingsmiddel. Hirudine staat
niet op de FEI-lijst van verboden middelen voor paarden, maar kan in zijn wer-
king worden beschouwd als gelijkwaardig aan de wel vermelde anticoagulantia
(antistollingsmiddelen, red.), die verkrijgbaar zijn als geneesmiddelen. Voor de
zekerheid moet het gebruik van bloedzuigers op een paard dat deel gaat nemen
aan een FEI-evenement (binnen een paar dagen tot een paar weken, hiervan
zijn geen gegevens beschikbaar) worden vermeden.”

Hoe werkt een bloedzuiger?
De meeste bloedzuigers hebben drie kaken met aan elke kaak een rij kleine
tandjes. Daarmee maken ze een Y-vormige insnijding. Zodra een bloedzuiger
toehapt zal er eerst een lichte, niet-pijnlijke beet opgemerkt worden. Daarna laat
de bloedzuiger vrijwel direct stoffen vrij die gevoel op lokaal niveau uitschakelen
waardoor de meeste paarden zich ontspannen. Na de beet nemen de bloed-
zuigers het bloed van het paard op waarbij ze tegelijkertijd hun unieke stofjes
afgeven. Een behandeling duurt ongeveer veertig tot negentig minuten.