Pagina 2 van: Paardenkrant 23-2022

De liefste moeder
‘Waarom registeren Nederlandse fok-
kers hun veulens bij andere stamboe-
ken?’, wilde Ralph van Venrooij, hoofd
fokkerijzaken en trainingscentrum
bij het KWPN, weten in een bijeen-
komst voor hengstenhouders over de
nieuwe fokwaarden.
‘Waarom willen kinderen altijd bij die
ene moeder overblijven?’, counterde
Jan Greve. Het antwoord op de vraag
van Jan Greve is simpel: omdat zij de
liefste is en het lekkerst kookt.
Het KWPN zou ik eerder inschatten
als het type moeder dat liever spruit-
jes dan patat voorzet (want: gezond).
Een type dat eerder overbezorgd is,
dan eentje die de kinderen lekker laat
ravotten. Eentje die liever overhoort,
dan computerspelletjes toestaat.
Voor die kinderen zullen spruitjes
eten, voorzichtig zijn en leren alle-
maal wel beter zijn dan patat eten,
in bomen klimmen (en er eventueel
uitvallen) en gamen. Maar toch: ze
willen het niet.
Een paar weken geleden was ik op
één van de drie KWPN fokkerscafés
over de nieuwe fokwaarden. Daar zat
welgeteld 25 man. Ik schrok van die
lage opkomst.
Een deel van de mensen – die dus
op z’n minst geïnteresseerd genoeg
waren – was ook nog sceptisch.
Als daar ook nog eens klagende
hengstenhouders en zelfs KWPN-of-
ficials die ook niet warm lopen voor
deze fokwaarden bij komen, wordt
het volgens mij tijd dat het KWPN zich
afvraagt voor wie deze fokwaarden
worden geïntroduceerd? Wie wil dit?
En in bredere zin: welke richting het
KWPN op moet. Wat voor club wil het
KWPN zijn? De club van de theorie,
van cijfertjes, van populatiegenetica?
Of toch ook de club van de praktijk:
de club die fokkers helpt voor mooi
geld (of toch op z’n minst de kost-
prijs) van hun veulens af te komen,
bijvoorbeeld. De club met de beste
hengsten. De club met de beste paar-
den.
Egbert Schep, die jarenlang in het Al-
gemeen Bestuur van het KWPN zat,
zei deze week: ‘Als dit is wat de ver-
eniging wil, dan is dat de richting die
we op moeten.’
Maar is dit wel wat de vereniging wil?
En wie is de vereniging? Voor het ver-
haal over de fokwaarden op pag. 13
sprak ik deze week veel mensen, die
zonder uitzondering niet blij zijn met
de vernieuwde fokwaarden. Volgens
mij zijn deze mensen het hart van
het KWPN. Als zij het niet zijn, wie zijn
het dan wel?
Nog even terug naar de overblijf-
moeder van Jan Greve: de favoriete
moeder is niet de moeder die alles
maar best vindt, altijd patat in de fri-
tuur gooit en nergens om geeft. Die
moeders zijn er in de stamboekwe-
reld ook al genoeg.

Rick Helmink
Freelance medewerker

OPINIE donderdag 9 juni 2022 | 2

COLUMN

Info

Van: Paardenkrant-Horses.nl
Aan: Arend-Jan van de Pol, Adri Zekveld,
Christ Snepvangers

Arend-Jan van de Pol, springpaarden-
fokker

Adri Zekveld, dressuurpaardenfokker Christ Snepvangers, fokker

Van: Arend-Jan
Om kennis op te doen ben ik naar
een KWPN-bijeenkomst geweest
en heb ik tevens een online we-
binar gevolgd. Interessant, omdat
de genoomfokwaarde ingewik-
keld is. Waar ik bang voor ben, is
dat de grote groep afhaakt omdat
het lastig te volgen is. Het lijkt me
belangrijk dat de theorie achter de
genoomwaarde eenvoudig wordt
toegelicht. Daarnaast wil je weten
hoe de fokwaarde is opgebouwd.
Als hengstenhouder of fokker wil
je het gevoel hebben dat je er op
kunt sturen: wat is bijvoorbeeld de
waarde van een IBOP, een verrich-
ting of de sport? Inzicht in hoe een
getal tot stand komt, is belangrijk
wil je de gemene deler ervan mee-
krijgen. Ik vind het positief dat nu
per specialisatie vergeleken wordt.
Daardoor wordt de fokwaarde wel-
iswaar lager, maar het geeft wel
een betrouwbaarder beeld. Ik ben
benieuwd waar onze twee goed-
gekeurde hengsten en fokmerries
straks staan als de lijst bekend
wordt. Anderzijds: het blijft een
hulpmiddel. Een aanparing moet
je niet doen op basis van getal-
len. Een genoomfokwaarde geeft
een indicatie over het genetische
profiel dat is opgebouwd door de
familie van het paard. Het wil niet
zeggen dat het paard het ook door-
geeft. Naarmate hij ouder wordt
en zijn nakomelingen beoordeeld
worden, wordt zo’n cijfer betrouw-
baarder. Bij het onderzoek naar het
genoom wordt geen vergelijking
gemaakt met paarden die in de top-
sport hebben gepresteerd. Het kan
interessant zijn om hiervan de ge-
noomwaarden te vergelijken. Want
waarom halen deze paarden wel dat
niveau? Het nadeel is dat de infor-
matie uit een betrekkelijk kleine
groep gehaald kan worden en on-

derzoek kostbaar is. Ik begreep dat
meerdere stamboeken bezig zijn
met genoomwaardebepaling. Het
lijkt me wenselijk dat stamboeken
die hiermee bezig zijn de handen
ineen slaan voor gezamenlijk on-
derzoek naar de genoomwaarden
van topsportpaarden. Hoe invul-
ling te geven aan de verkregen in-
formatie kan ieder stamboek zelf
invullen.

Van: Adri
Vol verwachting, dat is iets over de
top. Mosterd na de maaltijd is meer
van toepassing. Inderdaad kijk ik
jaarlijks uit naar de vernieuwde
fokwaarden. Ze helpen me bij de
hengstenkeuzes voor het komende
dekseizoen. Het is een hulpmiddel
waar ik altijd gebruik van maak.
Na wat geharrewar, publicatie in
maart, publicatie na de te houden
fokkerscafés of wordt het toch juni?
Sowieso dus ná het dekseizoen. Op
zijn minst hadden de op de ‘oude’
manier berekende fokwaarden tij-
dig gepubliceerd kunnen worden.
De met enig tromgeroffel aange-
kondigde fokwaarden voor sport,
mede gebaseerd op DNA-onder-
zoek zullen best wel het landschap
wat opschudden, maar het zijn
hoogstwaarschijnlijk geen schok-
kende veranderingen. Fokwaarden
zijn uiteraard geen vaste waarden.
Met name bij jonge hengsten kun-
nen ze flink wijzigen. Dat gebeurt
blijkbaar ook voor oudere hengsten
met een ‘hoge’ betrouwbaarheid.
Opvallend is dat meerdere vrij re-
cent gelauwerde predicaathengsten
daar nu niet meer voor in aanmer-
king zouden komen. Dat onder-
mijnt wel de betrouwbaarheid van
de betrouwbaarheid, zeg maar.
Vervolgens vind ik dat de fok-
waarde in de dressuurfokkerij veel
te zwaar leunt op de Zware Tour.

Dressuurpaarden zijn veel meer
‘maakbaar’. Genetica speelt daarin
een geringere rol. De fokwaarden
zijn gebaseerd op resultaten en in-
zichten uit het verleden. Eigenlijk
een Pi-Pa-Pi fokwaarde. Zijn dat
wel de paarden die we in de nabije
toekomst nodig hebben en waar
vraag naar is? Daardoor komen an-
dere selectiecriteria in het gedrang.
Misschien moeilijker te meten
maar zeker relevant. Wat ik graag
zou zien is een breder samenge-
stelde fokwaarde voor de sport
waarin moeilijker te meten maar
wel heel belangrijke selectiecriteria
meegenomen worden. Zoals rijd-
baarheid, ontspanning, gelatenheid.
Gelukkig is er wel steeds meer aan-
dacht daarvoor maar nog lang niet
genoeg. Focus op visie, op de toe-
komst. Fokken met meer oog voor
dierenwelzijn. Ook dat wordt mede
genetisch bepaald. Met als resultaat
een goede toekomst voor een maat-
schappelijk aanvaardbare paarden-
sport. Met blije paarden, blije rui-
ters en tevreden fokkers.

Van: Christ
Natuurlijk zijn we zijn allen be-
nieuwd hoe dit uit gaat pakken. Het
is natuurlijk belangrijk dat we ge-

zonde paarden fokken die op hoog
niveau kunnen presteren, ieder in
zijn eigen discipline. Toen de in-
dexen kwamen werd er ook argwa-
nend tegenaan gekeken. Hoewel
dit voor ons heel gewoon was, in
verband met ons melkveebedrijf
waar ze bij de koeien al veel ver-
der zijn. Inmiddels is dit volledig
geaccepteerd en uitgebouwd zodat
er dagelijks gebruik van wordt
gemaakt. De genoomfokwaarde
vaststellen op basis van DNA voor
vele kenmerken van het paard gaat
echter nog een stap verder want in
hoeverre is te meten (voorspellen)
wat het paard in de sport kan gaan
doorgeven, of in de fokkerij mee
kan geven? We moeten ook niet
bang zijn om met de vernieuwing
in de fokkerij mee te gaan. Bij ons
heeft het bij de koeien veel goeds
gebracht. Maar er komen veel meer
factoren kijken bij het fokken en
grootbrengen van een goed paard.
Zoals opfok, voeding, huisvesting,
verzorging en management bij
de opleiding van een jong paard,
dat de tijd moet krijgen om uit te
groeien. In verband met dierenwel-
zijn wordt dit steeds belangrijker
voor paarden die de sport ingaan.

Nog heel even geduld, maar de KWPN-fokwaarden sport geba-
seerd op DNA – oftewel de genoomfokwaarden – komen er toch
echt aan. Iets om vol verwachting naar uit te kijken?

Stamboeken moeten meer doen
om erfelijke aandoeningen in
kaart te brengen

Onderzoek naar aangeboren (oog)
afwijkingen bij veulens is lastig,
omdat fokkers zich meestal niet
melden. Niet bij een stamboek,
niet bij onderzoekers. Ze bellen
de hengstenhouder en die zegt ‘we regelen wel wat’. Begrijpelijk,
maar zo komen we niet verder. Kunnen en moeten stamboeken
meer doen om informatie en monsters te verzamelen? Een ruime
meerderheid van de respondenten op Horses.nl, 86 procent, vindt
van wel.

EENS ONEENS
86% 14%

POLL

REAGEER VIA HORSES.NL

@

Informaticaweg 3
7007 CP Doetinchem
Telefoon redactie: (088) 29 44 900
E-mail redactie: [email protected]
Website: www.horses.nl/paardenkrant
ISSN: 2543-134X

Redactie
Dirk Willem Rosie (hoofdredacteur),
Melanie Brevink-van Dijk (bladcoördinator),
Esther Berendsen, Tamara van de Krol,
Jacquelien van Tartwijk

Secretariaat
Willy Prange

Vaste medewerkers
Eva van den Adel, Geert Bouius, Arnout Coppieters,
Koen Cromheecke, Martina Berk, Johanna Faber,
Bettine van Harselaar, Chris de Heer, Ria Hekkert,
Rick Helmink, Ferry Hollander, Mirjam Hommes,
Ellen Liem, Christine Linneweever, Dinette
Neuteboom, Sandra Nieuwendijk, Savannah
Pieters, Peter Poppelaars, Leontien Ruissen, Wendy
Scholten, Corine Schreuder, Jeroen Slot, Marlien
Smit, Nancy Versluis-Borsboom, Rosan Wilts

Abonnementen
Abonnementsovereenkomsten worden
uitsluitend aangegaan door Eisma Media B.V.,
namens wie de uitgever de abonnementen
verzorgt.
De Paardenkrant verschijnt zondag (nieuwsbrief)
en woensdag. Daarnaast verschijnen per jaar
een aantal themanummers en specials.

Eisma Media Groep Abonneeservice,
Daalakkersweg 2-72, 5641 JA Eindhoven,
telefoon (088) 22 66 647,
telefax (088) 22 66 675,
e-mail [email protected].

Abonnementen kunnen op elk gewenst tijdstip
ingaan. Opgave via www.horses.nl/paardenkrant
of via Abonneeservice. Abonnementen lopen
automatisch door, tenzij 30 dagen voor de
vervaldatum wordt opgezegd.

Ook voor informatie over uw lopende
abonne ment kunt u contact opnemen met
Abonneeservice. Een proefabonnement stopt
automatisch.

Abonnementsprijs (incl. btw)
Paardenkrant print jaar: € 456,71
Paardenkrant online jaar: € 166,75
Paardenkrant kwartaal: € 120,34
Horses Premium maand: € 2,99
Jaarabonnementen België en overige landen op
aanvraag.

Commercieel manager:
Jeroen van der Molen

Advertentieverkoop
Telefoon Springertjes (088) 29 44 980
Cindy Haentjens (088) 29 44 980
Marloes van der Holst (088) 29 44 828
E-mail [email protected]
Afsluittijdstip advertenties: twee dagen voor
verschijnen om 11.00 uur

Marketing
Lotte Wijnands (088) 29 44 981
E-mail [email protected]

Uitgever: Jeroen van der Molen
Directie: Egbert van Hes (alg. directeur)

Vormgeving en prepress: ZeeDesign, Witmarsum
Drukker: Persgroep Amsterdam

Bezorging: PostNL
Bij klachten over bezorging: bel (088) 22 66 647

© Niets uit deze uitgave mag zonder schrifte lijke toestemming van
de uitgever worden overgenomen op welke manier dan ook.

Eisma Media Groep, waarvan
dit vakblad onderdeel is, legt
uw klantgegevens vast voor de

uitvoering van de (abonnements)- overeenkomst, of wanneer u in
het kader van dienstverlening contact heeft met Eisma Media Groep.
Ook als u dat niet expliciet heeft aangegeven kunt u per e-mail
over gelijksoortige producten en diensten van Eisma Media Groep
worden geïnformeerd, tenzij u daartegen bezwaar maakt. Als u geen
prijs stelt op informatie of aanbiedingen per e-mail dan kunt u dit
aangeven op [email protected].
Voor meer informatie verwijzen wij u naar het privacystatement op
www.eismabusinessmedia/privacy-statement.