Pagina 17 van: Paardenkrant 40 – 2021

door Mirjam Hommes

Na het zadelexamen gaan de paar-

den aangespannen aan het werk. De

onderdelen tuigen en mennen wor-

den op 13 november gezamenlijk

beoordeeld, vertelt Koos Naber, die

sinds 2015 trainingsleider is.

“Voorheen was er ‘s ochtends bui-

ten een tuigexamen en daarna bin-

nen nog een menproef. Dat bleek

nogal zwaar voor de jonge heng-

sten. Daarom zijn de twee onderde-

len nu gekoppeld. Het wordt een

mengedeelte met tuigpaardmomen-

ten tussendoor. De speaker geeft

dat duidelijk aan, zodat het publiek

begrijpt wat er gebeurt. De heng-

sten tonen dressuur voor de wagen,

met stap, draf, overgangen en ver-

ruimingen. Tussendoor gaan ze in

showdraf door de baan. Wel steeds

met stap tussendoor, zodat het min-

der energie kost en de hengsten niet

te veel verzuren.”

Nieuw trainingsschema
Het voorkomen van verzuring bij

de jonge Friese hengsten is een te-

rugkomend thema in het lopende

CO. Vorig jaar werd uitgebreid on-

derzoek gedaan door Dr. Carolien

Munsters van Moxie Sports/Facul-

teit Diergeneeskunde. Munsters ad-

viseert in stamboekblad Phryso

maximaal drie keer per week onder

het zadel te trainen, maximaal 20

tot 25 minuten. Tussendoor advi-

seert Munsters hersteldagen met

vrije beweging of licht longeren.

Naber: “Na het CO van 2020 heb-

ben we geëvalueerd met alle weten-

schappers. Alle resultaten zijn

doorgesproken en er is een nieuw

trainingsschema ontworpen. Daar-

mee kunnen we de paarden beter

begeleiden en fit houden over de to-

tale periode. De hengsten krijgen

nu op drie dagen – maandag,

woensdag en vrijdag – een intensie-

vere training met ook galop er in.

Het onderzoek liet zien dat de lac-

taatwaarden van Friezen vooral in

galop flink toenemen. Op dinsdag

en donderdag is een hersteltrai-

ning: dat houdt in een groot stuk

stap, op lengte en nageeflijk, met

enkele stukjes aandraven. We wil-

len dat de hengsten ook daarin goed

rijdbaar en makkelijk na te rijden

zijn. Ook goed uitstappen is be-

langrijk.”

Onderzoek
Naber: “Elke trainingsdag gaan de

hartslagmeters en zenders om bij de

paarden. We meten welke afstand

ze afleggen, in welke gang en op

welke hand. De onderzoekers

komen dit jaar twee keer langs voor

een standaardtest. Alle paarden

lopen dan precies dezelfde onder-

delen, twee minuten stap, draf en

galop, waarbij de onderzoekers drie

keer het lactaat meten. Eind 2021

volgt een eindrapport, waarbij de

lactaatmetingen, dagelijkse af-

standsbepalingen en hartslagmetin-

gen worden geïntegreerd voor een

compleet beeld. Sommige paarden

hebben trouwens al hogere lactaat-

waarden bij aanlevering. Het is van

veel factoren afhankelijk. Soms is

er te veel getraind voorafgaand aan

de aanlevering, soms juist te wei-

nig.” Carolien Munsters zag vorig

jaar dat de fitheid geen issue is bij

het selectieproces, zegt ze in Phryso

Magazine.

Twee erbij, twee naar huis
In de tweede week van het CO on-

dergingen alle hengsten een scopie

van de stembanden, om te checken

op cornage. Na dit onderzoek heb-

ben Helmer T. fan ‘e Boppelannen

(Jurre 495 x Beart 411) en Hidde

fan de Groenesteegh (Jouwe 485 x

Uldrik 457) de stallen verlaten. De

laagverwante Drys Ygrek (Omer

493 x Fabe 348) mocht na veteri-

naire herbeoordeling alsnog instro-

men op 22 september. Deze vierja-

rige heeft ruimschoots het laagste

verwantschapspercentage in het on-

derzoek: 15,9%. Afgelopen vrijdag

werd bovendien de negenjarige

Marten fan Starking Ster Sport AA

(Dries 421 x Abe 346) via herkeu-

ring toegelaten tot het verkort on-

derzoek. In 2016 haalde de hengst

de eindstreep net niet. Marten is in-

middels flink onderweg in de sport,

in zowel mennen, tuigen als dres-

suur. Hij heeft ook een laag ver-

wantschapspercentage: 17,2%.

Naber: “Deze hengst wordt alleen

beoordeeld op stalgedrag en men-

taliteit, gedurende de laatste twee

weken van het CO.”

Wibald Z
De zesjarige Wibald Z (Hette 481 x

Beart 411) is naar huis. De hengst

nam in 2019 ook deel aan het Cen-

traal Onderzoek en strandde toen

bij het zadelexamen. Tijdschrift

Phryso liet in november 2019 opte-

kenen dat de jury het paard “traag

in het achterbeen” vond, terwijl eer-

der juist lovende woorden waren

gevallen. Er was destijds onbegrip

onder een deel van het publiek en

bij eigenaar Louwrens Mellema,

die zich in een veelgelezen Face-

bookbericht kritisch uitliet over de

– volgens hem – te zware training,

het voermanagement en de manier

van rijden bij het CO. Website

Phryso.com schreef vorige week

over de tweede uitsluiting: “Wibald

Z was onvoldoende trainbaar en is

weer terug naar zijn eigen stal.”

Deze uitleg riep wederom vragen

op, mede omdat het paard inmid-

dels Z1 geklasseerd is. Marijke Ak-

kerman, waarnemend directeur van

het KFPS: “Het team van trainers,

begeleiders en dierenartsen heeft

geconstateerd dat Wibald Z onvol-

doende trainbaar is. Er waren direct

bij de aanlevering al wat veterinaire

bevindingen, daar is met de eige-

naar vooraf over gesproken en we

hebben ook geprobeerd om daar

iets aan te doen. Op voordracht van

de eigenaar is er onder meer een fy-

siotherapeut geweest. Maar het is

niet zo veel verbeterd dat de hengst

volgens de jury en het team train-

baar genoeg was om verder te

gaan.” Naber: “Het was een beslis-

sing op basis van alle afwegingen,

waarbij iedereen betrokken was.

Bij de Friezen spelen altijd veel

emoties, valt mij op. Als een paard

uit het CO gaat ligt het altijd aan de

jury, de accommodatie of de trai-

ningsruiter, maar nooit aan het

paard. Mensen kijken altijd verliefd

naar hun eigen paard. Maar als je

niet tegen je verlies kan, moet je

niet aan het spel meedoen.”

Spel spelen
Eigenaar Louwrens Mellema laat

weten: “Ik heb lang getwijfeld om

hem opnieuw aan te bieden, ook

vanwege mijn bezwaren rondom de

training en het management in

2019. Maar ik heb altijd in dit paard

geloofd. Je doet aan het spel mee,

natuurlijk wist ik dat hij er weer uit

kon gaan. Maar ik had gehoopt dat

er wat verbeterd was, ook qua com-

municatie en transparantie. Ik heb

deze hengst vanaf veulen en hij is

nog nooit een dag kreupel geweest.

Hij gaat niet weg en ik hoef ook

niet per se hengstenhouder te wor-

den. De dag vóór aanlevering is

Wibald Z nog voorgereden en toen

was er niets aan de hand. Bij de

check-in op dinsdag 7 september

meldde één veterinair dat hij niet

helemaal regelmatig was en op vrij-

dag moest ik hem al komen halen.

Hij is in die tussentijd misschien

één keer gereden en er was geen

overleg over hoe we eventuele pro-

blemen konden behandelen. De be-

slissing werd genomen op basis van

een filmpje van een klinische keu-

ring. Ik heb dat filmpje nooit ge-

zien, ondanks herhaalde verzoeken.

Op mijn verzoek heeft de fysiothe-

rapeut van het CO Wibald Z die-

zelfde vrijdag behandeld. Hij

oordeelde dat het paard na twee

dagen rust het traject kon vervol-

gen. Maandag is Wibald opnieuw

gereden, daar was ik bij en er was

niets te zien. Woensdag heeft de

gastruiter gereden, toen had ik an-

dere verplichtingen. Daar is de be-

slissing officieel gevallen. Maar

volgens mij was het eigenlijk al bij

de aanlevering besloten. Ik vind het

een bijzondere gang van zaken. Het

paard is nu – zonder onregelmatig-

heden – in training voor de laatste

punten van zijn sportpredicaat.”

Met wetenschappelijk trainingsschema richting zadelpresentatie
CO-KFPS: Twee laagverwante hengsten sluiten aan, Wibald Z naar huis
EXLOO – Het Centraal Onderzoek van het KFPS startte op 7

september. Woensdag 22 september en vrijdag 1 oktober zijn

gastruiters Marten Luiten en Frans van den Heuvel in Exloo ge-

weest om de jonge hengsten te rijden. Dit waren tevens de eerste

observatiemomenten voor de hengstenkeuringscommissie. Met

drie afvallers en twee instromers zijn inmiddels zestien hengsten

onderweg naar het zadelexamen op 16 oktober 2021.

De zesjarige Wibald Z (Hette 481 x Beart 411), die in 2019 ook al deelnam aan
het onderzoek, is inmiddels naar huis vertrokken.

De laagverwante Drys Ygrek (Omer 493 x Fabe 348) mocht op 22 september, na een veterinaire herbeoordeling, alsnog in-
stromen in het Centraal Onderzoek van het KFPS. FOTO’S JOHANNA FABER

woensdag 6 oktober 2021 | 17FRIEZEN

Naber: ‘Als een paard uit het CO gaat ligt
het altijd aan de jury, de accommodatie of de

trainingsruiter, maar nooit aan het paard’