Pagina 18 van: Paardenkrant Extra 1-2023
18 PAARDENKRANT EXTRA MAART 2023
Veterinair
V
rijwel elk veulen komt ter wereld
met enigszins krom uitziende
benen. Na een paar dagen is de
zaak meestal wel rechtgetrokken
en uitgedeukt en dartelt het veulen moeite-
loos door de wei. Maar dat geldt helaas niet
voor alle veulens.
WAT IS RECHT?
Hoe zie je nu eigenlijk of het wankele
veulentje aan de voet van je merrie rechte
benen heeft? Als je van voren kijkt moet
er in principe een rechte lijn te trekken zijn
door de centrale as van het bovenbeen, de
voorknie, de kogel, de koot en de hoef van
de voorbenen. Bij de achterbenen moet je
recht van achteren een rechte lijn kunnen
zien door de centrale as van het boven-
been, sprong, kogel, koot en hoef. Als je
van de zijkant kijkt, moet het veulen niet te
ver door de kogels gezakt zijn. Er is ook
een verschil tussen scheefstanden die bij de
geboorte al duidelijk zijn en de zogenaamde
‘verkregen’ scheefstanden. Die ontstaan
in de dagen en weken na de geboorte,
bijvoorbeeld door infecties of veulenziekte.
Het is dus zaak om de beenstanden van
een veulen goed in de gaten te houden.
VROEG ERBIJ
Bij een jong veulen zijn veel weefsels nog
relatief week. Zelfs de hoefjes zijn bij de ge-
boorte nog zacht, om te voorkomen dat het
geboortekanaal van de moeder beschadigd
raakt. De hoefjes worden binnen een paar
uur hard en de andere weefsels (pezen,
gewrichtsbanden, kraakbeen) volgen in ver-
schillende fasen. Botten groeien vanuit de
zogenaamde groeischijven of groeiplaten,
die in eerste instantie van kraakbeen zijn. In
de loop van het leven sluiten de groeischij-
ven zich van onder naar boven. Die in de
benen verbenen al vrij snel, maar de groei-
schijven in de rug van het paard stoppen
pas met bot aanmaken op een leeftijd van
zes tot acht jaar oud. Hoe jonger het paard
is, hoe ‘maakbaarder’ de beenstanden nog
zijn. In het eerste half jaar van het leven van
een paard is dus nog veel mogelijk, al zijn
bijvoorbeeld de groeischijven rond de kogel
na drie maanden bijna uitgegroeid. Als je
een afwijking vermoedt, is het daarom ver-
standig om de dierenarts zo snel mogelijk
mee te laten kijken.
DOORGEZAKTE KOTEN
“De meestvoorkomende afwijkende been-
stand bij jonge veulens is hyperextensie”,
vertelt prof. dr. Harold Brommer van de Uni-
versiteit Utrecht. Hij is gespecialiseerd in de
chirurgie van het paard. De meeste fokkers
kennen dit beeld wel, dat je het beste van
de zijkant ziet. De koten lijken doorgezakt
en de hoefjes wippen aan de voorzijde (bij
de toon) soms omhoog. Deze beenstand
ontstaat doordat de buigpezen nog slap
zijn. Soms raakt de kogel aan de achterkant
zelfs de grond, wat wondjes kan veroorza-
ken omdat het veulen erop loopt. Hyperex-
tensie kan aan de voor- en achterbenen
voorkomen. Brommer: “Gelukkig gaat
hyperextensie in veel gevallen vanzelf over.
De buigpezen worden door het lopen snel
sterker en de botten groeien relatief sneller
dan de pezen. Daardoor komt het been
langzaam ‘overeind’.” Wanneer het veulen
met de kogels helemaal de grond raakt, is
het wel raadzaam om advies in te winnen
bij de dierenarts of (een gespecialiseerde)
hoefsmid. Speciaal veulenbeslag kan het
jonge dier helpen om de juiste beenstand
Er hoort een rechte lijn te trekken zijn door de centrale as van het bovenbeen, de voorknie, de
kogel, de koot en de hoef van de voorbenen.
16-17-18-19-20-21-22-23_beenstandenveulens.indd 18 06-03-2023 15:49