Pagina 19 van: Paardenkrant 14 – 2022

Dag Martin,

Ik heb met genoegen kennis geno-
men van jouw bijdrage aan de Ket-
tingbrief met aanhaling van enkele
oneliners waarin je duidelijk aan-
geeft dat het consequent volgen van
een systeem de sleutel tot resultaat
is. We hebben beiden bijvoorbeeld
veel respect voor de prestaties van
onder anderen Charles Pahud de
Mortanges en zijn teamgenoten.
De samenwerking vanaf 2005 om
de eventingsport in Nederland naar
een hoger plan te tillen, heeft ge-
resulteerd in een prachtige bronzen
teammedaille op de Wereldruiter-
spelen in Caen en mooie teamresul-
taten tijdens EK’s en Olympische
Spelen. Deze resultaatverbeterin-
gen en de plezierige samenwerking
binnen het team zijn voor mij, als
antwoord op jouw vraag, steeds
weer de drijfveer geweest om naar
nieuwe wegen te zoeken om tot be-
tere invulling te komen zowel met
het oog op resultaat als dierenwel-
zijn. Bovendien heeft onze samen-
werking voor het Chinese even-
tingteam zowel tot kwalificatie als
het aan de finish brengen van het
volledige team bij de Olympische
Spelen in Tokio geleid, mede door
diezelfde trainings-/monitorings-
methodiek toe te passen.

Code
Mijn taak als teamveterinair zie ik
als ambassadeur van het wedstrijd-
paard, waaraan een gedragscode
gekoppeld is en wel: de dierenarts
laat zich in zijn handelen leiden
door het bevorderen van de ge-
zondheid en het welzijn van het
paard met in achtneming van de
erkenning van de eigen waarde van
het paard.

Paardenwelzijn
Welzijn moet er Wel… Zijn (in de
Welzijns Cie. uitgesproken). Met
het belang van de publieke opinie
voor ogen moeten we duidelijk
naar buiten treden met een serieus
welzijnsbeleid. We realiseren dit
onder andere door goed te moni-
toren en de paarden in optimale
conditie aan de competitie te laten
deelnemen. Dit door intensief te
meten en te begeleiden.

Waarom Meten?
Door het vroeg signaleren van ver-
anderingen, kunnen we snel ingrij-
pen en de schade beperken. ‘Als je
niet Meet….Weet je ook niets’, is
ons credo geworden.
Het begeleiden, trainen en moni-
toren zijn een teamprestatie. Het

team bestond dan ook uit: paard,
ruiter, sportfysioloog, groom,
bondscoach, teamveterinair, hoef-
smid en de specifieke onderdelen
en/of privétrainers. Zo ondersteun-
den Rob Ehrens en Wim Ernes ons
in trainingen en belangrijke wed-
strijden.
Om zoveel mogelijk preventief te
monitoren maken we bovendien
gebruik van deskundigen zoals
een voedingsspecialist, een inspan-
ningsfysioloog, een cardioloog,
een UTC-deskundige (UTC = Ul-
trasound Tissue Characterisation
maakt desintegratie van peesweef-
sel zichtbaar ver voor er klinische
symptomen optreden) en doen we
bloedwaarden screening door het
Gezondheidsdienst Lab.
Met monitoring creëren we be-
wustzijn (optimaal presteren) van
ruiter en paard om zo een zo goed
mogelijke conditie te verkrijgen en
breiden we de veterinaire kennis
over Paard, Gezondheid en Wel-
zijn uit. De teamdierenarts vervult
hierin een duidelijke rol, waarbij
ook het uitwisselen van gegevens
en overleg met de ruiter en/of pri-
védierenarts belangrijk is.

Stelling: Is Topsport Gezond?
Het sportpaard in competitie is
onderhevig aan verschillende in-
vloeden waaronder slijtage aan het
bewegingsapparaat en stress de
voornaamste oorzaken zijn. Facto-
ren die stress kunnen veroorzaken
moeten we goed in de gaten hou-
den, zoals bijvoobeeld de compe-
titie zelf of het transport naar en
van de wedstrijd. Laat je niet mis-
leiden door zogenaamd ontspannen
gedrag van het paard. Zelfs bij de
meest ervaren paarden treedt tij-
dens het transport stress op.
Gelukkig is er een methode ontwik-
keld om een beter inzicht te krijgen
in wat bepaalde factoren voor in-
vloed hebben op jouw paard. Bij-
voorbeeld door het Serum Amyloid
A te bepalen, dat al in een vroeg
stadium, nog voordat het uiterlijk
waarneembaar is, een signaal af-
geeft dat er iets misgaat. Zo kunnen
we in een vroeg stadium ingrijpen.
Verder moeten we rekening hou-
den met uitdroging gedurende het
transport doordat paarden vaak niet
willen drinken. Bovendien kun-
nen voerverandering en een ander
soort water tijdens een meerdaagse
wedstrijd leiden tot niet eten of
drinken. Ook kunnen er blessures
tijdens training en/of competitie
optreden waar we op voorbereid
moeten zijn.
Bij bepaalde disciplines zal de fe-

deratie bovendien de wedstrijdfre-
quentie in de gaten houden, zodat
de paarden niet overvraagd kun-
nen worden, alhoewel dit toch ook
bij de taak van de teamdierenarts
hoort. Om paardentopsport toch
aantrekkelijk en gezond te houden
moeten we bovengenoemde facto-
ren zo goed mogelijk monitoren en
tot een minimum beperken.
Vermoeidheid is een signaal! Hart-
slag stijgt >> Coördinatie neemt af.
Bij (over)vermoeidheid is er een
verhoogde kans op blessures. Veel
blessures ontstaan na kleine onop-
gemerkte beschadigingen. Dus: de
fitheid van het paard is de sleutel
tot succes.

Hoe bereiken we dit doel?
Om ons doel te bereiken, stellen we
individueel gerichte trainingpro-
gramma’s op om een zo optimaal
mogelijke conditie te verkrijgen.
Dit doen we door een Standarised
Exercise Test (SET) uit te voeren.
Daarbij galoppeert het paard drie
keer duizend meter op verschil-
lende snelheden. Na iedere galop-
pade wordt het bloedlactaat, de
hartfrequentie en de snelheid be-
paald. Daarmee berekenen we het
zogenoemde omslagpunt, waarbij
de spierarbeid van het paard bij
inspanning nog gebruik maakt van
zuurstof (aeroob) om de spieren
hun werk te laten doen of dat er
een zuurstofgebrek ontstaat zodat
dit spiergebruik zonder zuurstof
plaatsvindt (anaeroob).
Dit omslagpunt, de aerobe/anae-
robe-drempel, gerelateerd aan
snelheid en de hartslag, bepaalt
of het paard (de spieren) verzuurt.
Vermoeidheid doet zijn intrede met
alle gevolgen van dien. Fitte paar-
den hebben een hoog omslagpunt
en herstellen snel. Dit is van belang
bij een zware competitie waarbij
snelheid en uithoudingsvermogen

bepalend zijn.
Verder is van belang, dat het hart
in optimale conditie verkeert. Bij
onregelmatigheden van het hart
onderzoeken we dit door middel
van een inspannings ECG + echo-
grafie van de hartspier en bepalen
we de hartspier-enzymen. Bij paar-
den van zestien tot negentien jaar
onderzoeken we dit door ze struc-
tureel te onderwerpen aan dit hart-
protocol.
Zo gebeurde het op een EK in En-
geland dat één van onze paarden
een foutloze cross liep, maar net
over de finish in elkaar zakte en ter
plekke overleed. Bij sectie bleek
er een ernstige blokkade van het
bloedvatsysteem te bestaan, een
dichtslibbende hartslagader. Door
op tijd te monitoren, hetgeen niet
gebeurd was bij dit paard, had dit
voorkomen kunnen worden. Door
schade en schande zijn we wijzer
geworden, waardoor we de sport-
paarden beter kunnen beschermen
tegen oververmoeidheid.

Ten slotte bespreken we met het
team de trainingsschema’s en kop-
pelen we de registraties van de
hartslagmeters terug. We doen één
keer per maand een klinische eva-
luatie van de paarden en voeren
een bloedwaarden-screening uit,
die weer inzicht geeft in de status
van de organen zoals lever, nier,
spieren, bot, darmen en overige

weefsels. Daarnaast controleren
we de voeding en kijken we naar
de conditie en het hoefbeslag et
cetera. Om een dergelijk ambiti-
eus programma te realiseren is er
wel een behoorlijk budget nodig
om gebruik te maken van de ver-
schillende specialisten en over de
nodige apparatuur te kunnen be-
schikken.

NOC*NSF
De grote initiator voor het monito-
ren – meten is weten – was voor
ons Maurits Hendriks van het
NOC*NSF. Om überhaupt in aan-
merking te komen voor een kwa-
lificatie en afvaardiging voor de
Olympische Spelen moest er eerst
een goed monitoringsplan komen,
anders werd er geen NOC*NSF-
budget en ondersteuning gegeven.
We zijn daarmee voortvarend aan
de slag gegaan zoals blijkt uit de
voorliggende Kettingbrieven.

Om de cirkel rond te maken moeten
we voor de sport over een talentvol
en geschikt paard beschikken. In
Nederland bestond de gespeciali-
seerde fokrichting voor eventing-
paarden niet. Voor de eventingsport
heeft René van der Leest zich spe-
ciaal in dit kader opgeworpen een
paard proberen te fokken dat speci-
fieke aanleg heeft voor de eisen die
de eventingsport vraagt. Aan hem
wil ik dan ook de pen doorgeven.

KETTINGBRIEF woensdag 6 april 2022 | 19

De fitheid van het paard is de sleutel tot succes
Eventingcoach en trainer Martin Lips koos ervoor om de
Kettingbrief door te geven aan veterinair Emile Welling
omdat ze al lang samenwerken. Zo behoorden ze tijdens de
Olympische Spelen van Tokio tot het begeleidingsteam van
de Chinese eventingruiters. Daarvoor werkten ze al samen op
de Spelen in Rio de Janeiro, Londen en Hongkong, toen Lips
de Nederlandse eventingbondscoach was en Welling teamve-
terinair. In deze aflevering geeft Emile Welling antwoord op
de vraag waarom hij nog altijd zo gedreven is en vernieuwing
nastreeft ten aanzien van het dierenwelzijn. Eventingfokker
René van der Leest wordt aangewezen voor het vervolg.

Beste René

Ik zou je willen vragen in hoeverre jij al gevorderd bent in
jouw fokkerijplan om de specifieke kenmerken van een even-
tingpaard bevestigd te krijgen en hoe heb je dit aangepakt?

Met vriendelijke groet,

Emile Welling

De Kettingbrief

Martin Lips – Emile Welling – René van Leest