Ga naar hoofdinhoud

Dierentuin

Vorige week schreef ik heel stellig dat paarden hun sport geweldig vinden. Zo’n klein stukje als deze column laat dan weinig ruimte voor nuancering. Ik hoopte maar dat mensen begrepen dat ik niet doelde op de paarden die de pech hadden om in handen te vallen van ruiters die te lui, of te dom, of te rijk of te ambitieus zijn om respectvol en verstandig met hun dieren om te gaan. Daar zijn er helaas een heleboel van, we zijn dus nog lang niet klaar om dat kwaad te bestrijden.

Nee, ik bedoelde het natuurlijk fundamenteel, op evolutionair niveau. De Amerikaanse wetenschapper, schrijver en journalist Stephen Budiansky concludeerde uit meerdere studies dat het paard – net als andere gedomesticeerde dieren – bij wijze van spreken uit vrije wil voor de mens aan de slag is gegaan, zo’n 6000 jaar geleden.

Het arme dier

Verstokte dierenvrienden zullen het met deze these oneens zijn. Die houden liever vast aan het idee dat de mens het paard heeft getemd. En eigenlijk nog een soort ereschuld heeft ten opzichte van het arme dier dat hij heeft onderworpen.

Domesticatiegenen

Ik voel meer voor de analyse van Budiansky. Die stelt terecht dat het paard zes-, zevenduizend jaar geleden op de evolutionaire lijst stond om uit te sterven. Het paard was hulpeloos tegenover te veel roofdieren. Maar door toeval ontwikkelden sommige paarden de genetische aanleg om de mens in zijn omgeving te verdragen. De menselijke bescherming behoedde de paarden met deze ‘domesticatiegenen’ voor de ondergang, terwijl de ‘wilde’ paarden het onderspit dolven. Verdere selectie op gebruiksdoel (het paard diende de mens eerst als voedsel, daarna als strijd- en vervoermiddel) deed de rest.

Linksaf de wei in

Toen ik vorige week schreef dat paarden het geweldig vinden om met mensen te sporten, kreeg ik gelijk de reactie: ‘Testje doen? Linksaf mag het paard de wei in, rechtsaf over een parcours of een Kür op muziek.’ Waarop ik dacht: ‘Testje doen? Linksaf naar het strand van Honolulu, rechtsaf naar kantoor.’ Wat is er mis met werken voor je levensonderhoud?

Rechtsaf naar kantoor

Iemand anders schreef: ’Paardensport is een uitvinding van de mens. Niet van het paard.’ Daar kon ik me wel in vinden. Het is zelfs een schitterende uitvinding. Met als belangrijk extraatje de uitvinding van de gespecialiseerde sportpaardenfokkerij. Met elke generatie die wij fokken kunnen onze paarden het werk gemakkelijker aan en slaan ze met meer plezier en ambitie rechtsaf naar kantoor.

Einde

Paarden weten het niet, maar linksaf wacht hen helemaal geen grazige weide. Het paradijs bestaat op deze aarde niet. Linksaf wacht het paard het evolutionaire einde, de dierentuin.

Dirk Willem Rosie, hoofdredacteur

[email protected]

 

12 reacties op “Dierentuin

  • Maria vd Berg

    ‘Te lui, te dom, te rijk, te ambitieus’, aren’t we all human? Wel pijnlijk, idd werk ad winkel.
    Ik kan me helemaal vinden in ‘uw’ theorie. Ik vind zelfs, waarom zou je paarden volledig uitleveren aan karige, (te) sobere voorzieningen op veel te kleine zogenaamde ’terug naar de natuur’ reservaten. Hoe wrang is dat?!

  • Ko

    Leuke column en dus een vraag die opduikt.
    Dus hulpeloos voor teveel roofdieren past het paard zich genetisch aan om vervolgens als voedsel te gaan dienen voor mensen? Dan maakt links of rechtsom i.d.d. niet veel meer uit.
    Of is het zo dat op de vlucht voor teveel roofdieren met directe dreiging ze bij de minst gevaarlijke directe dreiging terecht kwamen om later alsnog als voedsel te dienen?
    En nog later “knechtje en speelgoed” voor diezelfde minst gevaarlijke dreiging,…de mens dus?
    Een paard is een geweldig beest maar evolutionair scoren ze qua intelligentie niet bijster hoog blijkt wel uit deze “theorie”.
    Gelukkig zijn we als mens niet echt veel slimmer en weten we het evolutionaire pad dat voor ons ligt ook niet. Wellicht “iemands andere dierentuin”?

  • Han Coolen

    Rosie: “Het paradijs bestaat op deze aarde niet”.
    Je moet toch niet veel meer verwachten als je vindt dat dit het paradijs niet is.

  • Brekelmans

    Ik huldig het volgende standpunt: De mensen zijn er voor de dieren en de dieren zijn er voor de mensen.

    Als je dit huldigt kun je samen heel veel plezier van en met elkaar
    hebben.

  • Myrande

    Het aards paradijs bevindt zich op de rug der paarden.

  • B. de Graaf

    Een column en ook een reactie is maar een column of een reactie. Stof tot nadenken, reflectie en leren van elkaar.

    ”een paard vind het leuk om te sporten” lijkt in mijn beleving op ”het paard verdient die medaille”.
    Tja, en dat beleef ik dan weer als teveel menselijke waarden toekennen aan een paard.
    En dan wil ik wel zo een testje doen. Bij een paard, wat de mens doet is iets anders, andere diersoort;-)

  • Benno Oude Bos

    Mee eens met je stelling Dirk. Onze variant is: het paard heeft de ruitersport niet uitgevonden , maar wil zijn baas wel een plezier doen.grt Benno

  • Patricia Ahlström

    Belangrijke discussie!

    Paarden zijn van nature kuddedieren. Veiligheid, rust, vertrouwen, sociale contacten, een voedselinname die zo natuurlijk mogelijk is en natuurlijke bewegingsruimte maakt een paard misschien niet “gelukkig”, maar wel harmonieus en tevreden. Dat is de verantwoordelijkheid van de mens tegenover elk dier in zijn/haar omgeving.

    Met deze factoren als basis heeft een paard geen enkel probleem in de samenwerking met de mens, zei het gerelateerd met sport, recreatie of puur sociaal.

    Dit geld tevens niet alleen voor paarden, maar ook voor elk levend wezen. Als een paard (net als een mens of een hond) niet bang of onzeker hoef te zijn wat men van hem/haar verlangt, niet onzeker wordt gemaakt door irrationele handelingen die onbekend/onverwacht zijn, als er goed voor gezorgd wordt, als er een band is ontstaan tussen het paard en de mens, van vertrouwen, respect en samenwerking, ontstaat een verrijking waarbij een plus een is drie.

    Als werkende en studerende mensen hebben wij dezelfde behoeftes als elk levend wezen. Wie zou erover peinzen om de mens (als natuurwezen) in de wildernis achter te laten, met de opdracht om ‘Zie jezelf maar te redden. Terug naar de natuur!’

    Vrijheid is om in harmonie je te kunnen ontwikkelen in een positief milieu. Onze omgeving is de nieuwe ‘natuur’ waarin wij bestaan. Dat geld voor mens en dier.

    Dat net zoals in de maatschappij het in de paardenwereld veel onregelmatigheden voorkomen die anders moeten, staat buiten kijf. Maar dat is geen redenen om de hele ‘maatschappij’ op de schop te doe, net zo min als de paardensector.

    Maar… er blijft altijd werk aan de winkel. En de paardensector is absoluut geen uitzondering! Punten als huisvesting, beweging, voeding, persoonlijke eisen en trainingstempo (die uit moeten gaan vanuit het paard en niet vanuit de mens) moeten absoluut onder de loep genomen worden. Maar niet alleen maar analyseren. Er is actie nodig!

    Helaas kan iedereen met wat geld op zak een paard kopen. Dat maakt een paardeneigenaar op geen enkele manier per definitie een geschikte ‘paarden beheerder’. Daar wringt qua onkunde de schoen.

    Een paard is geen ‘commodity’, net zomin als een menselijke vluchteling. Geef elk paard een veilig ‘thuisbasis’ waar zijn basisbehoeftes (en niet die van de eigenaar) gerespecteerd wordt. Alleen dan zullen mooie dingen ontstaan tussen mens en paard, zowel op sociaal als sportief vlak.

  • Elbvh

    Geweldig stukje tekst.

  • Jan.W. Jonas

    Wetenschapper Stephen Budiansky heeft een slecht stuk geproduceerd gebaseerd op nu slechtere studies. Het paard is niet in vrije wil naar de mens toegekomen maar uit nieuwsgierigheid. Het paard hebben wij gevangen gezet en zijn het dier gaan veranderen naar doelmatigheid (domesticeren). Maar iedere keer tot vandaag de dag moeten wij het dier zadel of tuig mak maken en dat heet inbreken. Hoezo uit vrije wil, is het paard bij ons aan de deur gaan kloppen. Het paard heeft een fantastisch systeem van moedernatuur meegekregen om in de vrije natuur te kunnen overleven maar wij mensen kennen dat systeem totaal niet. Ook de wetenschap kent dat systeem niet.

  • Susan

    Het paard (een inmiddels 10 jarige ruin) wat ik nu rijd komt uit n zgn offenstall haltung.Heeft 4.5 jaar lang op n klein stukje garde grond gestaan waar hij niet fatsoenlijk kon bewegen. Kreeg de hele dag hooi. Maar werd door anderen weggejaagd.Maarja het moet natuurlijk.Nu s nachts weer op stal met eigen voermomenten.genoeg mineralen en krachtvoer erbij.voernijd is veel minder geworden. Tja ook weer gereden.En aan t werk . Maar het is aan m af te lezen(en te zien) dat dit paard n stuk blijer is dan n half jaar geleden. Ook hij heeft duidelijk geen hekel aan werk. En had t in de vrije natuur ws niet helemaal gered.

  • A. van Duinen

    Beste heer Rosie, wat een onzinnige columns stelt u toch op. Paarden houden en rijden op de zo veel mogelijk natuurlijke manier is in uw ogen niks en u juigt de Nederlandse top in de dressuur een warm hart toe. Er is meer dan alleen dit meneer. Ik lees graag columns van uw collega Rick. Die durft net als de 5* jury kritiek te uitten op sommige dingen.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.