Lezersvraag: “Ik heb hooi in plastic van afgelopen jaar en dat is eigenlijk net te vochtig. Sommige paarden krijgen daar dunne mest en dikke benen van. Dus heb ik ander hooi erbij gekocht. Als het uitgespreide natte hooi in de zon kan drogen, daalt dan het eiwitgehalte?”
Antwoord van dr. Anneke Hallebeek, specialist veterinaire diervoeding:
Voor het maken van ruwvoer is veel expertise nodig. En zelfs, ondanks dat, kan het weleens mislukken. Het is sowieso een feit dat elke snede weer anders is. Dit is dan ook hét grote probleem in het maken van een continu gezond rantsoen voor je paard. Doordat het moeilijk is geschikt ruwvoer te vinden, passend bij je paard, en in voldoende hoeveelheid dat daar een aantal maanden mee te voeren is. Dit zou dus wel het streven moeten zijn. Maar in heel veel gevallen past de kwaliteit niet bij het paard, en zijn de omstandigheden zo dat er elke maand opnieuw ruwvoer ingekocht moet worden. Als je bedenkt dat het paard, en specifiek de darmflora, tijd nodig heeft zich aan te passen aan een nieuwe partij ruwvoer, snap je dat dit ‘voer’ is voor verteringsklachten.
Schimmelvorming voorkomen
Plastic verpakt ruwvoer is in principe geen hooi. Men noemt het graskuil of voordroog, afhankelijk per streek, of afhankelijk van de vochtigheid en zuurtegraad. Na de droogfase op het land wordt het gedroogde gras stevig samengeperst en ingepakt. Als het goed is blijft het dan luchtdicht verpakt totdat het gebruikt wordt. Dit is noodzakelijk om bederf te voorkomen. Afhankelijk van het droge stofgehalte zal er meer of minder mate van verzuring plaatsvinden. Bij vochtig ruwvoer is verzuring noodzakelijk voor een goede houdbaarheid. Oftewel, als het ruwvoer vochtig is, maar niet verzuurd, kan schimmelvorming makkelijker ontstaan. Ook in niet verpakt ruwvoer, hooi dus, zal schimmelgroei optreden als het droge stofgehalte onder de 80% blijft of het pak van buiten nat wordt. Hier treedt geen verzuring op, omdat de omstandigheden daar niet geschikt voor zijn (niet zuurstofvrij verpakt).
Verstoring darmflora
De klacht van dunne mest en dikke benen geven aan dat het ruwvoer niet de geschikte kwaliteit is voor het paard. Als het meer ‘koeienkuil’ is, dus van jong en fijn gras gemaakt, vrij vochtig ingepakt en redelijk verzuurd (lage pH), dan is de kans groot dat de darmflora van het paard daar niet goed tegen kan. De verstoring van de darmflora zorgt voor de dunne mest, maar ook voor de ontwikkeling van dikke benen. Door dit te combineren met grofstengelig hooi zou het een en ander wel weer wat gecorrigeerd kunnen worden. Maar waarschijnlijk is in verhouding vrij veel hooi nodig en kan je nog maar heel weinig van dit kuilvoer voeren.
Is het geen fijn en nat kuilvoer maar relatief droog ingepakt voer dat deze klachten geeft, dan is de kans groot dat het gaat om effecten van schimmel in het ruwvoer. In dat geval is het beter dit ruwvoer helemaal niet meer te gebruiken. Soms zijn de schimmelplekken heel lokaal, doordat in het pak ergens een gaatje zit. Dan zou de rest van het pak nog wel geschikt kunnen zijn. Kijk en ruik of het voer niet afwijkend is.
Drogen in de zon?
Het heeft geen zin om te vochtig ruwvoer in de zon te drogen om zo de kwaliteit te verbeteren. Niet het vocht is de boosdoener van de te dunne mest of de dikke benen, maar het effect van het voer op de darmflora. Drogen in de zon zou zelfs de schimmelgroei in het begin kunnen stimuleren. De gevormde toxinen, giftige stoffen, blijven in het ruwvoer, ook al is het droog geworden. Het eiwitgehalte zal niet veel veranderen in het voer. Het eiwitgehalte an sich is ook niet de veroorzaker van het probleem.
Beoordeel het verpakte voer kritisch om te weten dat bederf geen rol speelt in de klachten. In dat geval zou je het met droog hooi kunnen mengen om de fermentatie in de dikke darm te verbeteren. Bewaar een geopend pak ruwvoer niet te lang, want dan kan ook broei en schimmelgroei ontstaan. Elke dag weer goed kijken en ruiken of het nog geschikt is.
Het gebeurt wel vaker dat twee verschillende partijen ruwvoer samen gebruikt worden. Daarvoor is het niet noodzakelijk elke voerbeurt beide soorten te voeren. Je kan op een dag verschillende ruwvoersoorten in verschillende voerbeurten geven. Uiteindelijk komt het toch allemaal samen in de dikke darm.