*UPDATE”
Lees hier een reactie van prof. em. dr. Jos Noordhuizen op de stellingen van David Marlin
Hoewel de meeste mensen het erover eens zijn dat water de sleutel is in het verlagen van de temperatuur, zeggen velen, ten onrechte, nog steeds dat het water met een zweetmes moet worden verwijderd, met als argument dat het nat maken het paard heter kan maken. Dr. David Marlin, expert in thermoregulatie bij paarden, probeert nu paardeneigenaren te informeren over de beste methode om paarden te koelen.
Wilde paarden
“Wilde paarden zweten, gaan in meren en rivieren en raken doorweekt in onweersbuien in warme landen en er gaat niemand rond met een zweetmes en ze overleven het. Dit toont aan dat het voor een nat paard prima is om in direct zonlicht te staan en dat het gaat niet ‘koken’ of heter wordt. Net zoals we dat zelf ook niet doen als we op een warme dag uit een zwembad stappen. Maar er zijn mensen die het niet snappen. Ze blijven ervan overtuigd dat het heel belangrijk is om te doen.”
Beste methode
Dr. Marlin legde uit dat er twee principes aan het werk zijn bij het koelen van paarden met water. Een daarvan is de geleidende overdracht van warmte. Wanneer er twee “lichamen” in direct contact zijn, in dit geval het paard en het water, zal de warmte van het warmere lichaam naar het koelere gaan totdat ze dezelfde temperatuur hebben.
“Dus koud water dat op een paard wordt gezet, wordt warmer. Dat verklaart waarom mensen denken dat het paard opwarmt, maar het komt omdat het paard warmte verliest aan het water. De hitte gaat van het paard naar het water omdat er een temperatuurverschil is en hoe groter het verschil, hoe sneller de hitte beweegt,” zegt Dr. Marlin. “Dus als de temperatuur van het paard 40°C is, zal je door water van 35°C aan te brengen het paard afkoelen, maar niet zo snel als wanneer je water gebruikt van 10 of 20°C.”
Geen vernauwing van bloedvaten
Dr. Marlin hoort ook regelmatig de “vreemde opvatting” dat koud water bloedvaten in de huid kan vernauwen waardoor het meer opwarmt, maar studies hebben aangetoond dat dit niet het geval is om de hierboven genoemde redenen. “Koud water zal de warmte sneller verwijderen. Mensen lijken geobsedeerd te zijn over deze kleine hoeveelheid water in de vacht,” zei hij. “Zelfs met een dunne laag zal de warmte nog steeds van het paard naar het water gaan. Omdat het water warm wordt, denkt men dat het een isolator is, maar dat is het niet. Water is een betere geleider van warmte dan lucht.”
Andere optie
De andere methode waarbij water paarden afkoelt is verdamping. De verdamping van water verbruikt energie en koelt het oppervlak waarop het water zit. Dit is efficiënt (er is veel koeling met een beetje water) en betekent dat een nat paard koeler zal blijven dan een droog paard, maar verdampingskoeling is veel langzamer dan geleidende overdracht.
Terwijl het verwijderen van water met een zweetmes bij een warm paard geen kwaad kan, kan het gevaarlijk zijn bij een paard dat oververhit is, omdat dit het koelproces vertraagd. “Voor een zeer heet paard kan continu aanbrengen van koud water voorkomen dat het dier instort, mogelijk letsel of falen aan meerdere organen krijgt of overlijdt”, aldus Dr. Marlin. “In gevallen van ernstige oververhitting gaat het erom hoe snel je de temperatuur kunt verlagen, of het nu mensen, paarden of honden zijn. Als je stopt met het aanbrengen van water om het zweetmes te gebruiken, verspil je tijd.”
Voorkomen beter dan genezen
Wanneer de buitentemperatuur stijgt, is het belangrijker om te weten hoe je uitdroging kunt voorkomen. Ook ziet Marlin dat mensen soms alleen water of ijs in bepaalde gebieden op het lichaam willen toepassen, zoals op grote bloedvaten om het bloed te laten afkoelen, maar hij benadrukt dat het voor maximale koeling belangrijk is om het water op het hele lichaam aan te brengen. “Continu toepassen van koud water, overal, zal in zo’n situatie een leven redden. Een hitteberoerte is een van de meest nare dingen die je kunt overkomen. Ook mogen paarden voordat ze gaan trainen water drinken en ook direct erna is een goede gewoonte, zoveel als ze willen.”
In tegenstelling tot wat vaak gedacht wordt, kan het geven van ijskoud water aan paarden geen kwaad, hoewel is aangetoond dat paarden meer drinken als het water een temperatuur heeft van 20-25 °C in plaats van 10 of 30°C.
Bron: Horseandhound.co.uk
Het is aan te raden, als je de Engelse taal beheerst, de oorspronkelijke artikelen te lezen die Dr. Marlin heeft geschreven, ook voor de Scottish Endurance (zoek op cooling horse bijv.). Hij geeft ook duidelijk aan dat je een paard géén ijskoud water te drinken moet ‘geven’ maar je kunt het wel gebruiken om het lichaam mee te koelen. Overigens heeft hij het ook over bewegen, en volgens mij kan het wel kwaad dat een paard (de spieren) sterk afkoelt terwijl het langdurig stil staat. Slecht plaatje dus.
Eens met de vorige schrijver het plaatje en het verhaal zijn een slecht voorbeeld.
Een paard heeft niet voor niets van moeder natuur kleine bloedcellen gekregen, dat is om beter uit te wisselen wat nodig is om o.a. temperatuur stijgingen zo veel mogelijk af te vloeien. Wanneer het paard extreem gaat zweten is dat een slecht teken en zegt is over de conditie. Enorme mineralen en sporenelementen verlies die dan voorkomen in het zweet doet de verdere conditie verlies toenemen.
De actie en beschrijven van het artikel is dus niet juist. En het lijkt meer dat het paard achter, dan voor de wagen wordt gespannen. Er zijn betere methoden om het paard voor de inspanning een betere conditie te geven, waardoor het mineralenverlies minimaal is.
Nog nooit een paard gehad die over verhit is geweest ook niet bij extreem hoge temperaturen in Monterry Mexico waar het ook nog eens heel vochtig was.
Nog nooit electro lieten gegeven paarden waren bijna alle proeven geplaatst en dat alleen op zemelen en hooi!
Maar de conditie van deze paarden was optimaal!
Zelden of nooit moe en geen medicatie nodig voor herstel. ♂️
Met deze hitte vind ik het heerlijk om even helemaal koppie onder te gaan. Dan ben ik weer afgekoeld en kan er weer even tegenaan.
In mijn filosofie is dat voor een paard niet anders. In mijn tijd had je nog heel veel parcoursen van twee manches en een barrage maar als het heet was dan liet ik ze vlak voordat ik de ring in ging helemaal nat spuiten en inderdaad geen zweetmes daarna. Baat het niet dan scheelt het in ieder geval zweetschade aan mijn harnachement.
Dr. Marlin heeft gelijk!
Bij oververhitting gaat het paard ook sneller ademen met vergrootte neusgaten. Dan uitstappen is zo mogelijk het slechtste wat je kunt doen.
Meteen koelen! Zadel eraf en met de slang liefst het water over hals, schouders en benen laten stromen; dus niet spuiten!
Dit totdat de borst koud aanvoelt; dan even stappen. Wordt de borst terug warm/heet; opnieuw koelen tot de borst weer ijskoud aanvoelt. Dan weer stappen. Dit blijven herhalen totdat de borst niet meer terug warm wordt is van het grootste belang!
Wordt de borst niet meer terug warm, dan is het paard ook alle overtollige interne hitte kwijt.
Paard mag dan ook gewoon eten en drinken.
Al is het 35 graden dan kun je gewoon rijden. Geen enkel probleem!
Je moet wel de ademhaling blijven controleren! Is die versneld met grote neusgaten; dan meteen afstappen en koelen zoals boven vermeld.
Als je dit in acht neemt kun je altijd veilig rijden!
Ik heb dit procedé al eerder beschreven, maar blijkbaar moet je dit ieder jaar herhalen.
Het produkt zweetmes vroeger als kind gehanteerd onder druk van een paardenfokker die allang dood is, omdat het volgens hem zo hoorde, gelukkig was dat 1 van de rariteiten die mij op mijn pad brachten. Sindsdien zijn er meer middeleeuwse martelwerktuigen in de dagelijkse zadelmakerij-praktijk ontmaskerd. Hopelijk wordt het nog een keer gezond om paard te rijden, voor het paard dan hè!