De schildklier van het paard is een klein maar onmisbaar orgaan. Zonder schildklier heeft je paard moeite om warm te blijven, en heeft hij geen energie om een dressuurproef of springparcours af te leggen. De schildklier regelt namelijk de stofwisseling van het paard. De stofwisseling is de snelheid van de verbranding van zuurstof in de lichaamscellen. Bij deze verbranding komt warmte vrij. Je kunt de schildklier dus vergelijken met een soort thermostaat die het lichaam op temperatuur houdt. Bij jonge dieren speelt de schildklier een belangrijke rol bij de groei.
De schildklier ligt bij het paard in het halsgebied, net achter de keel aan weerszijden van de luchtpijp. Het orgaan bestaat uit twee delen, de lobben. De twee delen zijn bij jonge paarden met elkaar verbonden door middel van klierweefsel. Bij volwassen paarden is dit gereduceerd tot een dun bindweefselstrookje. De schildklier is donkerrood van kleur en is qua omvang te vergelijken met een platte pruim. De grootte kan echter flink variëren, van mandarijn- tot sinaasappelformaat. De omvang is afhankelijk van ras, geslacht en leeftijd. Zo is de schildklier bij volbloeden, merries en veulens het grootst. Je kunt de schildklier in de hals van je paard met enige moeite voelen naast de eerste twee of drie kraakbeenringen van de luchtpijp.
Hormonen
De schildklier produceert bepaalde belangrijke hormonen (thyroïdhormonen) die processen in het lichaam van het paard regelen. Dit zijn met name verbrandingsprocessen, waarbij warmte vrijkomt. De thyroïdhormonen stimuleren de opname van glucose (energie) uit het maagdarmkanaal en versnellen het gebruik ervan in spieren en vetweefsel. Ze stimuleren het omzetten van glycogeen naar glucose, zodat het lichaam dit kan benutten als energie. Verder vergroten thyroïdhormonen het effect van adrenaline en fungeert het als bouw- en brandstof bij allerlei omzettingsprocessen.
Jodium
Voor het aanmaken van thyroïdhormonen heeft de schildklier onder andere jodium nodig. Dit haalt de schildklier uit het jodium dat vrijkomt uit de afbraak van oude schildklierhormonen en uit nieuwe jodium uit de bloedbanen van het maagdarmkanaal. De behoefte aan hormonen varieert. Heeft het paardenlichaam in korte tijd meer hormonen nodig, bijvoorbeeld bij kou en stress, dan gaat er een signaal naar de hypofyse, een klein orgaantje bij de grote hersenen. De hypofyse geeft het hormoon Thyroïd Stimulerend Hormoon (TSH) af, dat ervoor zorgt dat de schildklier meer hormoon gaat produceren.
Afwijkingen schildklier
Problemen met de schildklier worden niet vaak gezien bij paarden. Een paard kan voldoende jodium uit zijn rantsoen kan halen om de schildklier goed te laten functioneren. Jodiumtekorten komen dan ook nauwelijks voor. Bij een jodiumtekort kan de schildklier geen hormonen maken. Er gaat echter wel een signaal naar de hypofyse, die vervolgens meer TSH gaat produceren. Deze prikkel is echter zinloos omdat de schildklier geen hormonen kàn maken door het jodiumgebrek. Er ontstaat een vicieuze cirkel waarbij de schildklier steeds groter wordt. Van buitenaf kun je deze ‘krop’ goed voelen.
Een jodiumoverschot ontstaat door bijvoorbeeld het veelvuldig toedienen van jodiumdrank bij hoestende paarden of het gebruik van jodiumhoudende shampoo´s. Hierdoor wordt het vrijkomen van schildklierhormonen uit de schildklier onderdrukt (hypothyroïdisme). Bij deze paarden wordt vooral opgemerkt dat de dieren kaal worden, niet erg actief zijn en vet worden.
Bij veulens komt een aangeboren onvoldoende functioneren van de schildklier soms voor, meestal is dit een gevolg van het feit dat de merrie tijdens de dracht onvoldoende of overmatig veel jodium opgenomen heeft.
Bij oudere paarden komen wel eens schildkliertumoren voor, waardoor de schildklier groter kan worden. Dit hoeft echter geen noemenswaardige problemen op te leveren.
Hallo,
Mijn paard heeft een vergrote schildklier, die je vooral in de zomer met een zomervacht, goed ziet zitten. Hij heeft dit al enkele jaren, hij is nu 5 jaar. In bovenstaande tekst staat dat door een jodiumtekort een vicieuze cirkel ontstaat waarbij de schildklier steeds groter wordt.
Toch merk ik niks aan zijn gezondheid, hij heeft nu in de winter een blinkende dunne vacht en is niet te dik. Wel heeft hij de ene dag weinig zin om te lopen, de andere dag is hij erg ‘springerig’. Maar ik wijt dit meer aan een ondeugend karakter. Of kan dit toch het humeur van een paard beinvloeden?
Een artikel waar de andere helft van de werking van de schildklier niet wordt besproken. Het parathormoon is een hormoon wat nodig is voor de botstofwisseling, dus heel belangrijk. Parathormoon wordt gevormd in de bijschildklier. Gezien de wetenschap geen referentiekader van de T3 en T4 waarden voor paarden heeft, wel van mensen, kunnen wij ook niet bepalen wat goed of fout is bij paarden. Wel weet ik dat bepaalde gebieden in Nederland te weinig jodium in de grond zit en dat te kort aan jodium bij sommige paarden zich uit in een vergroting van de schildklier. Bij sommige paarden die sterk aan de teugel lopen, hebben hebben hier last van, omdat vergrote schildklieren dan tegen de luchtpijp drukken.
Een artikel waar de andere helft van de werking van de schildklier niet wordt besproken. Het parathormoon is een hormoon wat nodig is voor de botstofwisseling, dus heel belangrijk. Parathormoon wordt gevormd in de bijschildklier. Gezien de wetenschap geen referentiekader van de T3 en T4 waarden voor paarden heeft, wel van mensen, kunnen wij ook niet bepalen wat goed of fout is bij paarden. Wel weet ik dat bepaalde gebieden in Nederland te weinig jodium in de grond zit en dat te kort aan jodium bij sommige paarden zich uit in een vergroting van de schildklier. Bij sommige paarden die sterk aan de teugel lopen, hebben hier last van, omdat vergrote schildklieren dan tegen de luchtpijp drukken.