Pagina 25 van: Paardenkrant 6 – 2016
Beste Adelinde,
Ik werk nu al een tijdje met je samen
en heb veel respect voor de manier
waarop jij met de training van je
paarden bezig bent. Iedere dag bouw
je full focus, gedisciplineerd en met
veel geduld voort aan hun opleiding.
Samenwerken met professionele rui-
ters vind ik het allerleukst, omdat je
dan nog meer verschil kunt maken.
Het bewegingsmechanisme van een
paard heeft mij altijd al geïnspireerd.
In de jaren na mijn studie heb ik me
steeds meer toegelegd op de sportge-
neeskunde en vooral op dressuur,
daar ligt mijn hart. Bij elk bezoek aan
een trainingsstal kwam het gevoel
naar boven: dat wil ik zelf ook! Nog
meer weten over training en ruiterge-
voel. Nog beter gaan begrijpen waar
de valkuilen zitten, waarom paarden
vastlopen in hun opleidingstraject. Ik
heb altijd wel gereden, maar wilde
zelf ook graag iets opbouwen.
Valkuilen overwinnen
Nu, negen jaar later, heb ik zelf in
ieder geval al een hoop valkuilen
weten te overwinnen (met in m’n
achterhoofd dat er zeker ook nog vele
gaan komen). De tijd en energie die
ik in de training van mijn eigen paar-
den heb gestoken komt inmiddels
ook tot uiting in mijn veterinaire
werk. Het helpt me problemen in een
vroeg stadium te herkennen en het to-
taalplaatje te beoordelen. Het geeft
zoveel voldoening om paarden te
zien ontwikkelen tot gezonde topat-
leten, het is een fantastisch vak!
Onze fokkerij is erg gericht op paar-
den met meer expressie in de benen
en meer mobiliteit. De één wat korter
in de rug en lendenpartij, soms wat
meer of minder bergopwaarts ge-
bouwd. Mobiliteit en expressie zijn
belangrijk om uiteindelijk een mooi
beeld te kunnen geven in de ring.
Maar veterinair hebben ze wel een
keerzijde: ze gaan namelijk niet zo-
maar samen met kracht en stabiliteit.
Wanneer het voorbeen extra in de
lucht is, zal het contralaterale achter-
been langer aan de grond moeten
blijven en meer gewicht moeten op-
nemen. Als de kracht daarvoor nog
niet aanwezig is, krijg je instabiliteit,
met name van het kniegewricht. Je
paard zal de kracht dan op een ver-
keerde manier uit de rug willen
halen, zonder voldoende aanspan-
ning van de buikspieren en het bek-
ken. De knieën en het bekken zijn dik
ingepakt met spieren, ze vormen de
motor van je paard. Als je die spieren
op de juiste manier traint, vergroot je
de stabiliteit en zal je paard sterk ge-
noeg worden om zichzelf te kunnen
dragen.
Ongelijke motor
Dit proces gaat natuurlijk niet vanzelf
en je zult in enige mate te maken krij-
gen met verschijnselen van overbe-
lasting en de gevolgen daarvan. De
uitdaging zit hem in het kunnen on-
derscheiden van de oorzaak en een
hele reeks aan gevolgen. Wanneer je
paard in het werk nog niet voldoende
sterk is, wordt bij zwaardere oefenin-
gen de instabiliteit te groot. Je paard
wordt wiebelig in de knie, krijgt bij-
voorbeeld last van een beginnende
kapselontsteking en zal zich vervol-
gens scheef maken in zijn werk. Een
ongelijke motor zorgt voor halve
kracht, ongelijke spieropbouw en
voor meer risico op blessures. Trai-
ning gericht op het rechtmaken van
je paard is verspilde energie als hij
scheef is door ongemak. Wanneer
een kniegewricht niet goed functio-
neert, zal het achterbeen minder wil-
len gaan buigen.
Maar in bepaalde oefeningen vragen
we juist meer buiging van het achter-
been dan in eerste instantie natuur-
lijk is voor je paard. Denk aan
(werk)pirouettes, piaffe, passage,
maar ook een correct gereden travers
en schouderbinnenwaarts. Je paard
zal gaan compenseren, waardoor bij-
voorbeeld extra druk wordt gezet op
structuren zoals het kogelgewricht of
de proximale aanhechting van de
T. Interosseus, met ook daar weer
kleinere of grotere blessures tot ge-
volg. De training zal steeds minder
effectief worden en uiteindelijk kan
dit weer leiden tot overtrainingsver-
schijnselen.
Binnenstebuiten gekeerd
Ik kom vaak bij paarden die van de
regen in de drup zijn geraakt, hele-
maal vastgelopen in hun werk. Soms
zijn deze paarden al compleet bin-
nenstebuiten gekeerd middels
röntgenonderzoek, echografie, MRI
etcetera. Natuurlijk geeft diagnosti-
sche beeldvorming waardevolle in-
formatie, maar ik zeg altijd met een
knipoog: op een röntgenfoto kun je
niet rijden. Mijn belangrijkste middel
blijft goed kijken waar klinisch, in
het werk de grootste knelpunten zit-
ten die zorgen voor de neerwaartse
spiraal. Het is de kunst je niet te laten
misleiden door de gevolgen, maar de
oorzaak te vinden en daarmee in de
praktijk aan de slag te gaan. Bewe-
ging is meestal de sleutel naar her-
stel, mits je de knelpunten die een
paard uit balans brengen kunt wegne-
men. Dan zorgt tijd, de juiste training
en moeder natuur dat de neerwaartse
spiraal doorbroken wordt.
Bij de zoektocht naar een probleem
worden regelmatig afwijkingen ge-
vonden. Soms lijkt het bijna alsof
men daar dan blij om is. Dan kan er
met een vinger gewezen worden en
kan men met een gerust hart de hand-
doek in de ring gooien. Er is nog een
groot gat tussen enerzijds gevonden
afwijkingen middels diagnostische
beeldvorming en anderzijds de klini-
sche relevantie, prognose en behan-
delingsmogelijkheden.
Terugkerende problematiek
Een MRI-scan geeft veel meer een
totaalbeeld, van weke delen én bot-
structuren. Wanneer ik bijvoorbeeld
een sportpaard tegenkom met terug-
kerende problematiek in het onder-
been, wil ik vaak toch een uitgebrei-
der onderzoek. Dan stuur ik mijn
patiënten door voor een MRI-scan,
die ik dan vervolgens weer mee-
neem in de klinische diagnose.
Daarvoor werk ik vaak samen met
Filip Vandenberghe van dierenkli-
niek de Bosdreef in Moerbeke.
Door de informatie uit MRI-scans te
combineren met klinische informa-
tie kunnen we samen oorzaak en ge-
volg vaak goed van elkaar onder-
scheiden. Teamwork makes the
dream work indeed!
Beweging is meestal de sleutel naar herstel
Beste Filip,
Ik werk graag met jou (en jullie kliniek) samen omdat onze visies
op de diagnose, de prognose en het optimale behandelplan vaak
dicht bij elkaar liggen. Jij kijkt met een ‘sportbegeleidingsoog’
naar een MRI-scan, door je betrokkenheid als springruiter in de
sport en door je jarenlange klinische ervaring te kunnen linken
aan de resultaten.
Hoe kijk jij naar het gebruik van diagnostische beeldvorming in
de sportgeneeskunde? Wat hebben MRI en scintigrafie voor jou
kunnen toevoegen ten opzichte van radiologie en echografie?
Vooral röntgenbeelden laten vaak afwijkingen zien die uiteinde-
lijk op dat moment geen probleem blijken te veroorzaken. Denk
aan de talloze diagnoses van kissing spines. Paarden krijgen een
stempel opgedrukt en worden afgeschreven terwijl ze daarmee
misschien negen van de tien keer nog wel perfect kunnen func-
tioneren. Hoe zouden we in de toekomst voor verbetering kunnen
zorgen van de interpretaties van deze onderzoeken? Ook wat be-
treft aan- en verkoopkeuringen?
Met vriendelijke groet,
Veronique Swagemakers
Dierenarts Veronique Swagemakers nam afgelopen week de Ket-
tingbrief over van Grand Prix-dressuuramazone Adelinde Cor-
nelissen. In haar werk richt Swagemakers zich uitsluitend op ve-
terinaire sportpaardenbegeleiding. Ze werkt onder andere op de
stal van Adelinde Cornelissen. Daarnaast leidt Swagemakers
Dressuurstal Team Swedon. Zij traint momenteel een aantal
jonge talentvolle dressuurpaarden tot en met Lichte Tour-niveau
en wordt daarbij begeleid door Kebie van der Heijden. De vraag
aan Veronique is: hoe kunnen we zo blessurevrij mogelijk trai-
nen en wat zijn de valkuilen die je tegenkomt. In de volgende af-
levering ligt de Kettingbrief op de deurmat van Filip Vanden-
berghe van dierenkliniek De Bosdreef in het Belgische Moer-
beke.
De Kettingbrief
Adelinde Cornelissen – Veronique Swagemakers – Filip Vandenberghe
De tijd en energie die ik in de training van mijn
eigen paarden heb gestoken komt inmiddels
ook tot uiting in mijn veterinaire werk
woensdag 10 februari 2016 | 25KETTINGBRIEF
Het is de kunst je niet te laten misleiden door
de gevolgen, maar de oorzaak te vinden en
daarmee in de praktijk aan de slag te gaan