Twee eeuwen geleden galoppeerden drie paarden over het slagveld van Waterloo. Marengo, de Arabische schimmel droeg Napoleon op zijn rug. De Engels volbloed Copenhagen werd gereden door de Hertog van Wellington. En tenslotte was daar Wexy, een Ierse halfbloed, bereden door onze latere Koning Willem II.
De uitkomst van de veldslag is een ieder bekend. Minder bekend is het hoe het de drie paarden verging. Wexy kwam in 1830 in handen van Belgische revolutionairen die het prachtig vonden als dit koninklijke paard voortaan de vuilniskar zou trekken. Ternauwernood kon Wexy gerepatrieerd worden.
Marengo raakte in Waterloo gewond en werd door Napoleon op een boerderij achtergelaten. De Engelsen namen hem uiteindelijk als oorlogsbuit mee naar Londen waar hij te bezichtigen was voor eenieder die daar voor wilde betalen.
In 1832 stierf Marengo en het plan was hem op te zetten. Dat mislukte en slechts zijn skelet is bewaard. Tot op de dag van vandaag is dat te bezichtigen in het National Army Museum in Londen.
Toen Wexy in 1838 overleed lukte het wel om hém op te zetten. Willem II speelde met hem in de Paleiskamer scenes uit zijn oorlog na. Later stond Wexy opgesteld in het Koninklijk Staldepartement. Jongetjes werden op zijn rug gezet.
Recentelijk heb ook ik Wexy in zijn glazen ogen mogen kijken. Met één vinger heb ik zijn snuit aangeraakt. “Misschien lust hij wel een klontje”, zei een suppoost die mijn interesse in een dood paard wel grappig vond.
“Wexy in zijn opgezette gestalte is een representatie en relict van het verleden geworden”, meent Tollebeek. Met mijn vinger op Wexy’s levenloze neus raakte ik het verleden aan en werd ik overrompeld door het sensationele dat van het opgezette paard uitgaat.
Maar ik ben niet de enige. “Relieken hebben de gewoonte zich te vermenigvuldigen of op te delen”, aldus Tollebeek. Bij het skelet van Marengo ontbreken zodoende twee hoeven. Daar zijn snuifdozen van gemaakt. Tenminste, er zijn twee hoeven bekend waar in het verzilverd deksel gegraveerd staat dat ze van Marengo afkomstig zijn. In één van de snuifdozen zit zelfs nog een pluk haar van de Arabier.
Ook van Copenhagen is nog iets bewaard. Toen de hengst in 1836 overleed werd voor zijn begrafenis stiekem één van zijn hoeven afgezaagd. Tot grote woede van Wellington. Pas na diens dood dook de hoef weer op. Als inktpot. Jaffa, Napoleons andere Arabier die door de Engelsen was meegenomen, werd begraven zonder staart.
Bovengenoemde anekdotes hebben iets absurds en lugubers. Maar de hang naar het verleden en relieken is ook de moderne mens niet vreemd. € 10.000,- leverde laatst een armband met haar van Valegro op en voor zijn hoefijzer werd $ 4000,- neergeteld. En zijn wij met al ons gekloon in de fokkerij niet tegelijkertijd revolutionair alsook reactionair?
Albertine Nannings
freelance journalist
