Een gezonde lever is onmisbaar voor het paardenlichaam. Miljoenen levercellen werken in de lever samen om koolhydraten te bouwen, eiwitten te slopen, gifstoffen te filteren en hormonen te maken. Een kijkje in het meest veelzijdige orgaan van het paardenlichaam.
De lever is bij het paard bruinrood van kleur en ligt in het voorste gedeelte van de buikholte, tegen het middenrif. Het grote orgaan heeft een vierkante, afgeplatte vorm met insnijdingen aan de onderkant waardoor het orgaan in vijf lobben is verdeeld. De lever kan zich op deze manier aanpassen aan de bewegingen van het middenrif.
Functies
Een van de functies van de lever is het optreden als een soort grenscontrole. Alle stoffen die het lichaam via het maagdarmkanaal opneemt, gaan via het bloed eerst door de lever om gecontroleerd te worden. Gifstoffen worden zo op tijd uit het bloed gehaald en de balans van voedingsstoffen kan geregeld worden. De lever maakt daarnaast gal, breekt versleten rode bloedcellen af, helpt met de regulatie van hormonen en fungeert als tijdelijk opslagdepot voor glucose door het op te slaan in de vorm van glycogeen. Kenmerkend is het ontbreken van een galblaas. De lever neemt de taak van galproductie op zich, want deze vloeistof is nodig bij een goede vertering van vetten in het voedsel. Om de gal in het spijsverteringkanaal te sturen heeft de lever een afvoergang naar het begin van de dunne darm.
Aandoeningen
De diagnose stellen van leverafwijkingen is niet eenvoudig. De lever is niet voor direct onderzoek toegankelijk omdat de dierenarts er niet bij kan. Hij beperkt zich bij het leveronderzoek dan ook tot beoordeling van de kleur van de slijmvliezen, een bloedonderzoek en eventueel een leverbiopsie. Geelzucht is een typisch verschijnsel bij een leveraandoening. Bij geelzucht worden de galkleurstoffen door de lever niet voldoende opgenomen en blijven ze in hoge concentraties in het bloed circuleren. De slijmvliezen kleuren dan geel. De aandoening hyperlipeamie (leververvetting) komt soms voor bij pony’s met een vetstofwisselingsstoornis. Deze dieren hebben te veel vet in het bloed en de leverfunctie raakt daardoor duidelijk verstoord. De lever is ook erg gevoelig voor schadelijke stoffen, bijvoorbeeld giftige planten. Vergiftiging door jacobskruiskruid is een bekende aandoening.
Herstellend vermogen
De lever is een van de bloedrijkste organen in het paardenlichaam. Leververwondingen of scheuringen kunnen dodelijk zijn, omdat het paard in korte tijd veel bloed verliest. Gelukkig beschikt de lever over een goed rampenplan en heeft het orgaan een groot vermogen om zichzelf te herstellen. De lever is in staat beschadigingen te repareren en nieuw weefsel te vormen. En dat is maar goed ook, want het goed functioneren van dit multifunctionele orgaan is van uitzonderlijk levensbelang voor het paard.
Andere zeer belangrijke functies van de lever en die voor de sport essentieel zijn, worden niet vermeld in bovenstaand artikel.
In rust wordt melkzuur in de spieren om gezet naar glycogeen (spiersuiker)en tijdens arbeid wordt dat in de lever gedaan.
De lever is zeer alkalisch, dus een hoge Ph (zuurgraad). Wanneer zich een verteringsprobleem in de darmen plaats vindt, waar toxische stoffen zoals ammonium, phenol en cresol vrij komen, wordt de werking van de lever hiermee extra belast, waardoor de melkzuur omzetting in lever slechter gaat en zal er verzuring in de spieren plaats vinden. En als daarnaast de voedingstoffen van uit de darmen naar de lever zuurder zijn dan normaal, zal de lever hierdoor ook belast worden. Dus zal het herstel van het paard na arbeid slecht zijn.
In de lever worden geen hormonen gemaakt wel worden eiwitten afgebroken tot bouwstenen, waar elders hormonen van gemaakt worden.