Wat ziet een paard?

Een buitenrit of een uurtje in de rijbaan ziet er voor een paard heel anders uit dan voor een ruiter. Australisch oogspecialist en amazone dr. Alison Harman verdiepte zich in het zicht van paarden nadat ze twee galopperende paarden tijdens een pas de deux frontaal op elkaar zag klappen. Uit haar onderzoek kwamen een paar verrassende conclusies.

„Het paard heeft een panoramische blik en ziet een lang, smal beeld van zijn hoofd tot aan zijn achterhand zonder zijn hoofd te bewegen. Slechts een smalle strook van dit beeld ziet het paard scherp, de rest is wazig. Hij beschikt over monoculair (één oog) en binoculair (twee ogen) zicht”, vertelt Harman. Dit betekent dat een paard met elk afzonderlijk oog een tweedimensionale wereld ziet. Beneden zijn neus overlapt het gezichtsveld van de twee ogen en vormt hier een vlak van ongeveer 60˚ binoculair zicht, hiermee ziet het paard diepte. Ter hoogte van zijn voorhoofd en recht achter hem bevinden zich blinde vlekken. „Jarenlang dacht men dat het paard zijn hoofd beweegt om zijn beeld scherp te stellen,” aldus Harman. „Ik kwam er achter dat dit een andere reden heeft. Het gezichtsveld van het paard richt zich over de neus, richting de grond,” vervolgt Harman. „Een paard moet zijn neus dus optillen om recht voor zich uit te zien.”

Wat betekent dit voor de manier waarop wij meestal rijden? Omdat zijn neus naar beneden wijst, ziet een paard met zijn hoofd in de klassieke rijpositie niet meer dan de grond vlak voor zijn hoeven. „Wanneer een paard met zijn hoofd achter de loodlijn wordt gereden, beperkt dit zijn zicht nog meer,” aldus Alison Harman. „Door de blinde vlek recht voor zich moet een paard tijdens het rijden wat zicht betreft vertrouwen op zijn berijder.” Het voordeel dat dit met zich meebrengt is dat beperkt zicht gehoorzaamheid tot gevolg heeft. „Achter de loodlijn gereden paarden zien weinig om van te schrikken.”

Dat paarden kleuren zien is zeker. „Paarden hebben echter maar twee types kegeltjes en hun kleurzicht is vergelijkbaar met een kleurenblind persoon: zij zien blauw, geel, wit en grauw, maar kunnen groen en rood slecht van elkaar onderscheiden.” Het kleurenpalet van een paard heeft gevolgen voor zijn prestaties. Zo werd duidelijk tijdens een onderzoek, waarbij 72 springpaarden 343 hindernissen moesten springen. Bij hindernissen van twee contrasterende kleuren werden minder fouten gemaakt dan bij hindernissen met één lichte of donkere kleur. Glanzende balken zijn voor een paard in het zonlicht lastig te zien en pasteltinten vallen niet genoeg op.

Weten hoe een paard zijn wereld ziet, verandert het één en ander aan onze omgang met paarden. „Ik verwacht geen grote ommekeer in de rijtradities”, glimlacht Alison. „Wel hoop ik dat ruiters hun verantwoordelijkheid begrijpen. Paarden functioneren goed bij verminderd zicht, maar knoop in je oren altijd nauwkeurig te sturen.”

Gepubliceerd in Bit 141