Het makste paard kan ineens omslaan in een bijtend monster en hard van zich af slaan. De woede kan gericht zijn op een ander paard, maar jij - zijn begeleider – kunt evengoed degene zijn die de klappen mag opvangen. Hoe ontstaat agressief gedrag en hoe ga je ermee om als je ermee te maken krijgt?
Signalen
Een paard is een vluchtdier. In de natuur is wegrennen bij gevaar de eerste reactie. Pas als wegrennen geen optie is gaat het paard in de aanval. In de kudde wordt de rangorde ook via agressie bepaald. Vaak gebeurt dat via kleine – nauwelijks zichtbare – signalen. Als de boodschap niet duidelijk genoeg is, worden de signalen groter. Tot een echt gevecht komt het meestal niet. Gewond raken is ongunstig, hoe overleef je dan?
Een mens spreekt de paardentaal niet altijd even goed. We geven andere signalen en begrijpen de subtiele signalen van een paard niet. Een paard reageert door de signalen te vergroten. Voor je het weet draaien de oren niet alleen een keertje naar beneden of zwiept er een staart, maar wordt er een achterbeen opgetild of gebeten.
Oorzaak
Er zijn een groot aantal oorzaken op te noemen voor het ontstaan van agressie. Een aantal mogelijkheden op een rij:
1. Pijn. Heeft je paard ergens een wondje? Loopt hij kreupel of ligt er een slecht passend zadel op de rug?
2. Angst. Dwing je je paard ergens langs waarvan hij eerder is geschrokken? Singel je heel plotseling aan waardoor je paard schrikt?
3. Verveling. Een paard dat het grootste deel van de dag in een stal wordt opgesloten is afhankelijk van ‘zijn’ mens. Als die ook nog eens langsloopt zonder om te kijken is schoppen tegen de stal een logische reactie. Het levert misschien een snauw op, maar ook dat is aandacht.
4. Dominantie. Sommige paarden zijn graag de baas en willen de hoogste plaats in de rangorde. Maar jij bepaalt waar je paard naartoe gaat en wilt niet dat je paard als een ongeleid projectiel over het wedstrijdterrein rent. Voor je het weet heb je een continue discussie over het leiderschap.
5. Territoriaal gedrag. Een paard dat opgesloten staat op stal kan die stal als zijn terrein beschouwen. Iedereen die onaangekondigd binnenstapt wordt als indringer beschouwd.
6. Ziekte. Tumoren kunnen ervoor zorgen dat de hormoonhuishouding van streek raakt of dat er een soort van kortsluiting ontstaat in de hersenen. Hierdoor kunnen paarden, in zeldzame gevallen, agressief gedrag vertonen.
Oplossing
Heeft het probleem een medische oorzaak? Neem de oorzaak weg en het probleem is waarschijnlijk al opgelost. Negeer zoveel mogelijk agressief gedrag, in veel gevallen is het een truc om aandacht te trekken. Beloon je paard juist als hij een keer vergeet tegen de deur te trappen net als je langs komt lopen. Voorkom verveling, laat je paard veel buiten en geef hem veel afwisseling in het werk. Bij territoriaal gedrag is het handig om even te waarschuwen dat je de stal binnen komt lopen. Een dominant paard dat slaat naar andere paarden op wedstrijd kun je het beste een rood lintje in de staart doen, want het slaan leer je niet zomaar meer af. Grondwerk kan helpen om de rangorde tussen jou en je paard beter vast te stellen.
Ook het niet op tijd naar de tandarts gaan kan pijn veroorzaken en daarmee agressie in de hand werken. Ik ben van mening dat mensen vaker naar het gebit moeten kijken als er problemen met het gedrag van het paard zijn.