In de dressuur streven we naar een paard dat zichzelf draagt door op de achterhand te komen. Alle paarden zijn van nature scheef, net zoals mensen rechts- of linkshandig zijn. Door de scheefheid loopt het paard niet gedragen vanuit zijn achterhand, maar stuwt het zichzelf naar voren. Rechtrichten dus, maar hoe?
Scheefheid aanvoelen
Het is niet moeilijk te voelen of een paard scheef is. Kom je op de ene hand de bocht nauwelijks door terwijl het op de andere gemakkelijk voelt? Nog een duidelijke aanwijzing: op een scheef paard wordt de ruiter weggezet naar één kant. Je zit dus niet recht en door jouw ‘scheve’ invloed maak je het probleem van je paard erger. Behalve de natuurlijke scheefheid kan een paard ook om andere redenen scheef lopen. Het is verleidelijk voor hem om in een bak met zijn schouders ‘steun’ te zoeken bij de wand. Een paard is vóór smaller dan achter, dus loopt hij niet meer in lijn. Verder kan lichamelijke pijn of een scheef zadel ook meespelen.
Rechtrichten
Scheef gaan is niet de bedoeling. We willen rechtuit. Dat begint met zelf rechtop zitten. Laat iemand vanaf de grond regelmatig controleren of je niet wegzakt naar één kant. Rechtrichten is makkelijker als je voorwaartse snelheid hebt. Een scheef paard rechtrichten in stap is niet makkelijk. Het risico bestaat dat het paard te veel wordt geremd en dat dat ten koste gaat van de zuiverheid van de beweging. Begin daarom liever in draf. Als dat goed gaat, volgt de rest vanzelf.
Een paard rechter maken draait om het soepeler maken van zijn lichaam. Een veel gemaakte fout is dat ruiters de hals inbuigen. Dat helpt niet. Je wilt het lichaam soepeler maken. Klassiek instructeur David de Wispelaere: „Denk aan een opgerold vel papier dat je glad wilt krijgen: je rolt het op naar de andere kant. Stel, je paard buigt zelf naar links. Rijd hem dan juist een klein beetje naar rechts gebogen. Niet in de hals, maar in zijn lichaam. Dus: rechterbeen lang en op de singel, linkerbeen een fractie naar achteren om het linkerachterbeen van je paard in het juiste spoor te houden. Met je rechterteugel vraag je licht stelling, waardoor het paard zijn rechterschouder niet meer naar buiten zet. Je rijdt van je rechterbeen naar je linkerteugel, waardoor het paard die gaat aannemen en de aanleuning gelijker wordt.” Andere geschikte oefeningen om je paard recht te leren lopen zijn schouderbinnenwaarts en het rijden op de binnenhoefslag.
Meer weten? Het Bit-boek Paardrijden met gevoel, deel II van Tessa van Daalen en David de Wispelaere biedt oplossingen bij 70 rijtechnische problemen.
Het rechtrichten maakt onderdeel uit van de 5 bouwstenen van de klassieke dressuur.
Namelijk:Aanleuning, ontspanning, rechtrichten, verzamelen en oprichten.
Wanneer een paard in zijn natuurlijke scheefheid doorgereden wordt en dus niet wordt rechtgericht zal het zich spannen in de rug om overeind te blijven. Zo zal bijvoorbeeld een rechtsgebogen paard die niet rectgericht wordt uiteindelijk blesures gaan ontwikkelen aan het linkervoorbeen. Alleen al omdat, afhankelijk van de grote van het paard, het tussen de 125 tot 175 kilo meer gewicht op dat linkervoorbeen dan op het rechtervoorbeen zet.
Wanneer het paard spanning in de rug heeft kunnen we een aantal zaken aan de combinatie zien. Bij een rechtsgebogen paard zit de ruiter aan de linkerzijde van het paard. (Dit komt omdat de wervelkolom van bovenaf gezien een welving naar links maakt.) We zien ongelijk contact. Op de linkerteugel veel gewicht op de rechterteugel weinig gewicht. Het rechter achterbeen wordt verder naar voren gebracht dan het linkerachterbeen. Het hoofd kantelt in wendingen vaak verkeerd. De voorwaartse drang ontbreekt en het paard maakt een geagiteerde indruk.
Van een rechtsgebogen paard kunnen we zeggen dat de linkerzijde de bolle zijde is. Aan deze zijde treffen we lange slappe spieren aan. Aan de rechterzijde korte stijve spieren en noemen we de holle zijde. Om je paard recht te kunnen richten moet je je voornemen dat ‘ de lijn’ heilig is. Dat wil zeggen dat je op de milimeter nauwkeurig je lijn wilt rijden. Niet een beetje of zo ongeveer nee echt supernauwkeurig je lijn willen rijden.
Begin, als je geen begeleiding hierin kunt krijgen, met het volgende rijbaan figuur.
Rijd de ‘kwartlijnen’.
Wat is dat? Rijd bijvoorbeeld op de linkerhand. Zorg ervoor dat het paard vlot naar voren is. Verlaat bij F de hoefslag en stuur exact op C aan. Denk daarbij dat je een soort van vizier tussen de oren van je paard hebt zitten waardoor je heel nauwkeurig op C kunt mikken. Als het paard van die lijn afwijkt stuur je hem weer er terug op. Een paardlengte voor C ga je weer door op de linkerhand, Maar nu verlaat je meteen weer de hoefslag bij H en stuurt exact op A aan. Als het tempo juist is en je de lijn werkelijk nauwkeurig stuurt zul je merken dat het paard, nadat je een aantal van deze figuren hebt gereden, de hals langer wil maken. Prijs hem voor zijn inspanning en wees er heel tevreden over dat hij/zij dat doet.
Het verlengen van de hals komt omdat het paard het eerst te kort naar voren tredend achterbeen meer onder de massa gaat zetten. Omdat beide achterbenen nu als een slinger van de klok even ver naar voren als naar achteren gaan kan het paard niet anders dan zijn buikspieren gaan aanspannen. Buikspieren en rugspieren zijn antagonisten. Als de buikspier aanspant zal de rugspier ontspannen. Omdat hoofd en hals via de schoft aan de rugspieren gehecht zijn zal bij ontspanning van de rug het paard hals en hoofd naar beneden willen brengen. Daarmee komt het paard in de voorwaarts neerwaartse tendens en levert daar mee het bewijs, voor nu, de achterhand voldoende onder te brengen.
Het zal duidelijk zijn dat we deze oefening blijven herhalen totdat het paard werkelijk lengte in de hals wil maken. Dan veranderen we van hand en doen precies dezelfde oefening.
Voor een linksgebogen paard geldt het egenovergestelde. Hier zitten de probleemgebieden aan de rechterzijde van het paard.
Let wel: dit is de 1e stap in het rechtrichten en daarmee het ontspannen van je paard. Deze oefening dient gevolgd te worden door andere rechtrichtoefeningen waarover je kunt lezen op http://www.rechtpaard.nl. of kijk op rechtpaard tv. Hier zijn we bezig diverse videotutorials te plaatsen die steeds weer gaan over het rechtrichten en recht zijn in de verschillende oefeningen.
Tenslotte voor iedereen die hun paard laag willen rijden.
Stel dat je een rechtsgebogen paard hebt. Ga nu zelf op de grond staan en buig je bovenlichaam naar rechts. Buig zoveel naar rechts dat je min of meer je rechterrheup in je zij kunt voelen. Probeer in deze bocht nu je bovenlichaam richting de grond te brengen. Lukt het niet? Vraag hulp om je door te duwen naar de grond. De hoeveelheid pijn die dat oplevert maakt niet uit! Je wilt immers naar beneden met je bovenlichaam.
OF probeer het eens zo: Ga met beide voeten iets uitelkaar rechtop staan. Breng je bovenlichaam nu richting de grond. Ik vermoed dat hulp achterwege kan blijven. Val je voorover? Ga dan weer rechtop staan. Zak nu iets meer door de knieen. Breng nu weer je bovenlichaam richting de grond. Is dat nog makkelijker? Ja? dan denk ik dat je nu begrepen heb wat je doorgaans van je paard vraagt en hoeveel beter je nu begrijpt waarom de problemen die je hebt met je paard zijn ontstaan. Maar nog veel beter hoe je die nu kunt oplossen.
Vriendelijke groet,
Steef Geelen
Kan iemand mij uitleggen dat als een paard “van nature, dus aangepast aan zijn natuur,door evolutie” scheef loopt,dit gecorrigeerd moet worden door de mens? weten wij het beter dan de natuur?
Hoi Barbara 😉
Als we ervanuit gaan dat het paard niet geschapen is om een mens op zijn rug te dragen,dan kun je je wel voorstellen dat er geheid lichamelijke problemen kunnen ontstaan als het paard in zijn natuurlijke gebogenheid ook nog eens een last op zijn rug mee moet dragen.
Daar aan toegevoegd de dwang en druk via het bit ,zweep,sporen en scheve gewichtshulpen,zullen ervoor zorgen dat het dier zijn spieren verkeerd moet gebruiken.
Als het paard niet rechtgericht is ,zit de ruiter altijd scheef op het paard,meer naar links dan wel naar rechts,je kunt dat als ruiter voelen,simpel gezegd ervaar je bv dat de ene beugel iets korter is dan de ander…maarrrr je zit dan gewoon scheef.
Het paard gooit je door zijn scheefheid op li/re en het zadel zal ook die kant op schuiven9Bolle kant).
Er wordt een flinke aanslag op de paardenrug gepleegd.
Hij zal zijn rug gaan spannen(tegenwicht) ,het hoofd omhoog brengen en niet in staat zijn om de mens op zijn rug soepel en zonder pijn te dragen,hij is zodoende niet in staat de buikspieren aan te spreken en kan dus niet de achterhand onder het lichaam brengen wat nodig is om te dragen.
Blijft het dier gereden worden in bv de rechterbuiging op bv de linker hand dan zal het paard niet gemakkelijk door de wending kunnen gaan en zich als het ware laten vallen op links.Met name dit vallen levert een enorme belasting op het linker voorbeen,wat kreupelheid en in het ergste geval “hoefkatrol” tot gevolg kan hebben.(zie Antoine de Bodt website)
Ook kan het dier vluchtgedrag,steigeren bokken karperrug,headshaking,knarsetanden enz enz enz enz gaan vertonen!
het rijden op een paard vergt kennis van de ruiter en bekwaamheid bij het rijden.
Vriendelijke groetjes Met@ 😉
NB: Mijn paard en ik zijn gered door de Antoine de Bodt-methode,het beste wat ons overkomen is!!! 😉
Er is een adres/persoon in Nederland die alles weet over rechtrichten! Dat is Marijke de Jong!!!
Ze heeft een hele duidelijke website waar heel veel gratis informatie te vinden is over rechtrichten en natuurlijke scheefheid en alles wat daarmee te maken heeft.
Je kunt ook lidworden van een speciaal programma/instructie Paarden Begrijpen Premium.
Kijk eens op haar site, dat is zeker de moeite waard:
http://WWW.PAARDENBEGRIJPEN.NL
Ongelofelijk wat zij klaar krijgt met (moeilijke) paarden en geweldig de manier waarop ze samenwerkt met paarden.
Een echt aan te bevelen site!!!
Groeten en succes,
Anita
Sun Dance Ranch – Zweden
http://www.sundanceranch.eu
Leuke video, maar zullen we eerst eens beginnen met
RECHTS EN LINKS OPSTIJGEN
In plaats van alleen links.
Je kunt rechtrichten wat je wil, maar als je telkens links opstijgt, belast je het paard asymmetrisch. De beugelriem wordt ook iets je langer, waardoor je net ietsje uit het lood gaat zitten in je zadel.
Een paard dat 24/7 vrij kan bewegen ipv opgesloten wordt in 3×3 (waardoor het steeds moet draaien en een voorkeurskant ontwikkelt om te draaien in zijn box) zal nooit echt scheef worden.
In mijn ogen is je paard buitenzetten en links EN rechtsopstijgen veel effectiever in het voorkómen van scheef worden.
Paarden zijn van nature niet scheef, ze worden scheef zodra ze worden ingereden en telkens belast worden met het opstijgen aan de linkerkant.
Een paard dat, afgezien van het berijden, gewoon vrij kan bewegen zal inderdaad minder last hebben van het feit dat hij scheef is. Iedereen is scheef, dat hoeft geen probleem te zijn. Wat opstijgen betreft, niet alleen L/R wisselen helpt, maar nog beter is: opstijgen met een kruk, zodat je je paard helemaal niet met opstijgen belast.
Scheefheid voorstellen als enkel links of rechts gebogen is wel een erg simpele voorstelling van zaken. Voor de fysieke oorzaak van scheefheid is dit artikel wel interessant: http://www.equinestudies.org/lessons_from_woody_2008/lessons_from_woody_2008_pdf1.pdf
Als het ware moet ieder paard rechtgericht worden. Geen een paard loopt uit zichzelf rechtgericht. Dan kan ook niet door de natuurlijke scheefheid en de belasting van zadel en ruiter op de rug. Daarin moeten wij het paard helpen door in eerste instantie de verticale balans in orde te maken en dan de horizontale balans. Een paard in de krul trekken is geen optie, wel het paard op de buitenteugel na te laten geven. Heel veel ruiters laten hun paard op de voorhand duiken, werken teveel in met de binnenhand. Van nature loopt een paard al op de voorhand, dus moeten we aan de achterhand werken. Door het paard naar beneden te dwingen, wordt het gewicht op de voorhand allleen maar groter en stuwt de achterhand niet. Een heel mooi voorbeeld is de methode van Antoine de Bodt.