Antwoord VoerVergelijk
Rauw lijnzaad bevat cyanogene glycosiden die, wanneer ze in contact komen met bepaalde enzymen die eveneens in het zaadje zitten, blauwzuurgas vormen. Blauwzuur blokkeert de vorming van ATP (adenosine triphosphate); het molecuul wat elke lichaamscel in het lichaam van energie voorziet. De stofwisseling van het paard stagneert daardoor. Blauwzuur kan in kleine hoeveelheden al dodelijk zijn. Bij het gebruik van hele zaadjes wordt vaak aangeraden het lijnzaad minimaal een uur in ruim water (ca. 1 deel lijnzaad op 4 delen water) te koken, om het blauwzuur te laten vervliegen. Er wordt soms ook gezegd dat koken onnodig is (bij gebruik van kleine hoeveelheden), omdat de enzymen door de lage zuurgraad in de maag al worden afgebroken en daardoor sowieso niet meer kunnen reageren met de cyanogene bestanddelen om blauwzuur te vormen.
Lijnzaad afkomstig uit de bio-winkel is rauw als dat op de verpakking staat. Staat dit niet op de verpakking, dan is het lijnzaad gekookt of op een andere manier voorbehandeld. De zaadjes blijven er hetzelfde uitzien, tenzij ze worden geplet of gemalen. Bij mensen is er geen bewijs van lijnzaadvergiftiging, maar vaak wordt wel aangeraden lijnzaad slechts met mate te gebruiken (één a twee eetlepels per dag), vanwege het blauwzuur. Voor zowel koken als niet koken geldt dat het theorieën zijn, geen bewezen feiten. Feit is wel dat rauw lijnzaad blauwzuur kan bevatten en dat dit giftig is. Rauw lijnzaad gebruiken bij paarden is mogelijk, maar houd het dan bij zeer kleine hoeveelheden (max. 100 gram voor een volwassen paard van 600 kg) per dag.
Voor gebroken of gemalen lijnzaad geldt eigenlijk hetzelfde als voor hele lijnzaadjes: ongekookt kan er blauwzuur vrijkomen en het is dus van belang om het bij kleine hoeveelheden te houden. Bij gebroken en gemalen lijnzaad is het risico op blauwzuurvorming echter groter dan bij ongebroken lijnzaad, omdat de enzymen en cyanogene bestanddelen gemakkelijker met elkaar in contact komen. Een argument om lijnzaad te malen of te breken is dat dit de verteerbaarheid verbetert. Bij paarden lijkt lijnzaad echter goed te worden verteerd; lijnzaadjes in de mest blijken vaak alleen de hulletjes te zijn. Omdat de verteerbaarheid van gebroken en ongebroken lijnzaad vergelijkbaar is, zou ongebroken lijnzaad dus het meest geschikt zijn, omdat dit de kleinste kans op blauwzuurvergiftiging geeft.
Lijnzaad staat bekend om haar gezondheidsbevorderende werking. Het bevat veel essentiële omega-3 vetzuren (ca. 40 – 60%), welke een ontstekingsremmend effect hebben. Het kan helpen bij zomereczeem, artritis en pijn en stimuleert het immuunsysteem. Verder heeft het een positief effect op het maagdarmslijmvlies en gaat een paard er mooi van glanzen. Het laxerend effect wat aan lijnzaad wordt toegeschreven valt bij kleine hoeveelheden te verwaarlozen en is voornamelijk gebaseerd op het hoge gehalte aan slijmstoffen. De slijmstoffen trekken water aan, waardoor het volume toeneemt en de darmbeweging wordt bevorderd. Soms wordt het gebruikt om zand uit de darmen te verwijderen, maar in dat opzicht heeft lijnzaad geen betere werking dan psylliumvezel, een scheut plantaardige olie of dagelijks een goede hoeveelheid ruwvoer.
Andere weetjes
– Lijnzaad bevat ca. 30 – 40% olie en minstens 20% eiwit. De olie bestaat uit 80 – 90% onverzadigde vetzuren.
– Gemalen lijnzaad wordt door het hoge vetgehalte gauw ranzig, daarom kan lijnzaad het beste voor iedere voerbeurt vers gemalen worden.
– Hele lijnzaadjes worden niet altijd kapot gekauwd. Toch blijken de meeste voedingsstoffen uit het zaadje te verdwijnen de ‘zaadjes’ die in de mest verschijnen zijn meestal niet meer dan een leeg hulletje.
– Lijnzaadolie wordt verreweg het meest gebruikt. Het is handig in gebruik, is zeker niet giftig en heeft grotendeels dezelfde goede eigenschappen als heel lijnzaad.
Marike Jacobs, voerconsultant VoerVergelijk.nl
Lees meer:
Feiten en fabels over lijnzaad
LS,
wat fijn dat er nu eens kort samengevat staat wat wel en niet mag met lijnzaad. Nu had ik nog wel een vraag en ik hoop dat iemand (Marike Jacobs of iemand anders met verstand hierover) deze zou kunnen beantwoorden. In het stuk staat namelijk dat wordt aangeraden hele zaadjes te koken, maar er staat niks over hoe gevaarlijk/ongevaarlijk het geven van rauwe, gemalen lijnzaad is. Hoe zit het daarmee, zowel in kleine porties (100 gram per dag voor paard van 600 kilo) als in grotere.
Alvast bedankt voor de antwoorden!
Ik ben vooral benieuwd naar *hoeveel* er dan van die cyanogene glycosiden in lijnzaad zitten (grammen of milligrammen per gram zaad). Dan kun je namelijk uitrekenen hoeveel blauwzuur er maximaal vrij kan komen en kun je iets zeggen over de giftigheid van bijv. 100 gram.
Dank alvast voor het antwoord, Bastienne
Ik ben het er niet mee eens dat lijnzaadolie dezelfde voedingswaarde heeft als de zaadjes. De olie is een geraffineerd produkt waar geen voedingsstoffen meer inzitten. Totaal nutteloos dus want het zijn alleen maar lege suikers. Gewoon 1 x per dag een handjevol zaadjes over het eten of door de slobber. Veel gezonder en veel meer vitaminen.