Laat je horen! Kanttekeningen bij artikel ‘Mythes rondom koelen van paarden’

‘Mijn primaire achtergrond is dierenarts (opleiding Faculteit Diergeneeskunde Utrecht); ik heb  – behalve in de praktijk, ook bij de Gezondheidsdienst Limburg gewerkt – voordat ik benoemd werd als professor bij de toenmalige Landbouwuniversiteit Wageningen en 10 jaar later bij de Faculteit Diergeneeskunde Utrecht. In Wageningen had ik een sectie Adaptatiefysiologie onder de hoede, die onderzoek deed met behulp van klimaatrespiratiecellen (waarschijnlijk nu nog de enig overgebleven researchfaciliteit ter wereld waar men op stofwisselingsniveau alle mogelijke omgevingsinvloeden heeft bepaald en kan bepalen bij diverse diersoorten en ook de bij mens; dus ook omgevingstemperatuur, luchtvochtigheid, tocht/wind e.d.). Dit om aan te geven dat ik niet zomaar een reactie geef op voornoemd artikel in Horses.nl’, schrijft Noordhuizen aan Horses.nl.

De kanttekeningen van Noordhuizen (cursief en dikgedrukt)

Wilde paarden leveren gewoonlijk geen top-prestaties zoals een 120 of 160 km endurance. Zij zijn dan ook niet te vergelijken met onze topsport paarden!!

 “Er zijn twee methoden van koelen van paarden: geleidende overdracht en verdamping”. De eerste gaat wat sneller, de tweede langzamer.

Akkoord

“De gedachte dat koud water de bloedvaten vernauwt in de huid is niet juist’’

Koud water (= 5 à 10°C) staat niet gelijk aan ijs of ijswater. Deze laatste dragen wèl het risiko in zich dat vaatvernauwing optreedt, zoals bij studies bij de men sook al is gevonden, zij het dat de vernauwing niet 100% is.

“Kleine hoeveelheden water in de vacht …. werken als isolator en houden warmte verlies tegen; dit is een onjuiste gedachte’’

De reden dat foggers/misters niet effectief zijn is dat de te fijne waterdruppeltjes boven op de haren blijven zitten of hooguit net daaronder. Ze komen niet op de huid hetgeen essentieel is voor koeling via warmteoverdracht van huid naar water. Eén van de meest cruciale zaken bij koelen is dat al het water op de huid terecht komt en niet daarboven!! Een vorm van isolatie is anders wel degelijk mogelijk.

Marlin praat in het geheel niet over de positieve effecten van het gebruik van ventilatoren bij het koelen, waarbij de luchtsnelheid laag wordt ingesteld (10 km/uur) om de verdamping te bevorderen. Het positieve effect is al lang en breed bekend.

“Stoppen met water koelen om een zweetmes te gebruiken is tijdverspilling’’

Dit is veel te algemeen gesteld. Als men echt alles ‘uit de kast’ wil halen bij het koelen van een paard, kan men wel degelijk een zweetmes gebruiken, maar dan tijdens de waterkoeling. Dat vraagt extra inspanning maar kan wel degelijk meehelpen om sneller van de lichaamswarmte van het paard verlost te zijn.

‘’Water of ijs op bepaalde plaatsen van het lichaam van het paard brengen is niet goed, water moet op het hele paardenlichaam worden gebracht’’.

Dit is inderdaad juist.

“Water drinken voor trainen of erna is goed voor het paard, zoveel als ze zelf willen’’

Paarden moeten en zullen zelf bepalen of ze willen drinken en hoeveel; het beste is kleine beetjes vaak geven, met of zonder electrolyten.In het laatste geval moeten ze aan dat water tevoren gewend zijn geraakt.

‘’De watertemperatuur moet 20 à 25°C zijn, en niet 10°C of 30°C’’

Dit is niet juist. De optimale temperatuur voor drinkwater voor paarden is 10 à 15°C. Ze kunnen drinkwater weigeren als het water te warm is (bv 20°C of 25°C). De boodschap had moeten zijn: zo fris of koel mogelijk.

Algemene opmerkingen van Noordhuizen

** de 3 basisprincipes van koeling : (a) dit moet onmiddellijk aan de finish gebeuren, (b) dit moet snel gebeuren, (3) het moet adequaat gebeuren.

Adequaat betekent: massavolumes koel-koud water (5 à 10°C) met grote druppels die op de huid komen; tegelijkertijd om de paar minute het zweetmes over het lichaam heen als men alles wil doen, (c) twee ventilatoren continu laten draaien op een snelheid van 10 km/uur, die het hele paardenlichaam beslaan van achter naar voren. Deze koeling uitvoeren onder het controleren van eenvoudige checks: hartslag, ademfrequentie, huidplooitest in de nek, tandvlees kleurtest

** Mijn laatste gepubliceerde artikelen over dit onderwerp dateren van 2016, 2018 en 2019. Dit zijn praktijk georiënteerde artikelen over het optreden van hitte stress, de correcte behandeling van hitte gestresste paarden, preventie- en managementmaatregelen. Ze zijn verschenen in het Frans en in het Engels. Een (Engelstalige) praktijkgids over deze onderwerpen is in ontwikkeling.

** De ruiters zijn altijd buiten schot gebleven. Dat is jammer omdat, wanneer zij onder hitte stress omstandigheden moeten presteren op een wedstrijd, de negatieve gevolgen er niet alleen zijn voor die ruiters maar ook voor hun paarden. Ook daar heb ik onderzoek naar gedaan en ligt een artikel klaar.

** Over alle voorgaande heb ik uitvoerig contact gehad met Ingmar De Vos (FEI).

Prof. em. Dr. Jos Noordhuizen

Bron: Horses.nl