Het Nederlands Shetland Pony Stamboek (NSPS) heeft een lange traditie van selectie, met name in de hengstenstapel. Aanvankelijk was er alleen een selectie van hengsten op exterieur, in de jaren zeventig kwam er ook aandacht voor de fokkerijprestaties. In 1992 werd het toenmalige fokplan ingevoerd.
Dit fokplan 1992 is continue geëvalueerd en aangepast, maar was altijd aan kritiek onderhevig. Uiteindelijk barste de bom, het oude fokplan moest weg en najaar 2005 kwam er een nieuw fokplan; het huidige. Wat gebeurt er nu? Wederom is er onvrede onder de leden van het NSPS, deugt het fokplan niet en waarschijnlijk is het bestuur weer de boosdoener.
Waardoor deze onvrede veroorzaakt wordt, is onduidelijk. Er zijn immers nog geen beslissingen gevallen op basis van het huidige fokplan. Toch is er enorme kritiek. Het plan deugt niet en de uitvoering ervan al helemaal niet, dat is de stelling die werd ingenomen in de ledenvergadering van 13 oktober jl. ‘We moeten maar terug naar het oude systeem van de exterieurindex’, was de suggestie.
Voor mij persoonlijk gaat dit allemaal even ‘te kort door de bocht’ Ik vind het fokplan 2005 juist een vooruitgang . Ik heb twee goedgekeurde hengsten. De oudste heeft voldaan aan de criteria van fokplan 1992 en is definitief goedgekeurd op twaalfjarige leeftijd. De jongste behoort tot de T-jaargang en is op de hengstenkeuring van 2011 dus acht jaar. Van deze hengst weet ik door de vertraging van de ledenvergadering helaas de status nog niet, maar de verwachting is dat hij binnen één of twee jaar zijn definitieve goedkeuring kan krijgen.
Vooruitgang
Waarom vind ik het fokplan 2005 een vooruitgang? In het huidige fokplan wordt gewerkt met bovenbalk-scores die worden toegekend door de juryleden op de premiekeuringen. Deze scores worden vertaald in een fokwaardeschatting per hengst. Een enorme verbetering, want de beoordeling wordt door een veel grotere groep juryleden gedaan. Daarnaast wordt nu niet meer alleen beoordeeld op veulens, maar ook de uitgroei van de dieren meegenomen. Juist deze twee argumenten waren in 2005 reden om het oude fokplan te laten vallen.
Je hoopt dat de verandering als een voordeel wordt ervaren. Niets is minder waar. Juryleden, zo werd gezegd op de vergadering, zijn niet in staat om de pony’s goed te beoordelen en de bovenbalkscore is een farce en niet betrouwbaar. Ik vind het jammer dat deelnemers aan een jurysport zo over hun juryleden denken en dat een duidelijke verbetering onder tafel wordt geveegd.
Praktisch is het fokplan voor mij ook een vooruitgang. Ik hoef niet meer thuis afstammelingenkeuringen te organiseren, maar krijg drie of vier jaargangen de tijd om veulens te tonen en dit valt nu samen met deelname aan de premiekeuring. Bovendien hoeven hengsten nu niet meer zoveel nakomelingen te laten zien voor de exterieur-index en fokwaarde. Met minder dieren wordt sneller een beslissingsmoment bereikt, en volgens mij is deze beslissing ook betrouwbaarder dan die van het oude fokplan.
Goede weg
Deze duidelijke voordelen van het nieuwe fokplan heb ik helaas gemist in de ledenvergadering. De sfeer waarin de vergadering verliep, gaf voor mij geen aanleiding om ze daar te noemen. ‘Fokplan op de helling’ was immers de tendens die ik een dag later op internet kon lezen. Toch wil ik via deze omweg ook de verbeteringen benoemen.
Voor mij is het duidelijk: NSPS ga verder op de in 2005 ingeslagen weg. Kom met beoordelingen van de hengsten vanaf de T-jaargang. Ik als eigenaar wil graag weten waar ik aan toe ben!
Arjan Lubbe fokt, samen met zijn ouders, al ruim dertig jaar Shetland-pony’s in Beneden-Leeuwen. Van 2006 tot 2009 was hij bestuurslid van de NSPS en voorzitter van de hengstenadviescommissie.
Deze opinie verscheen vrijdag 29 oktober 2010 in De Paardenkrant