Zand in de darmen kan bij paarden nare gevolgen hebben, zoals chronische diarree, gewichtsverlies en koliek door irritatie of verstopping van de darm. Eén van de methodes om zandophoping te voorkomen of behandelen is het voeren van psyllium. Een groep Amerikaanse onderzoekers deed onlangs onderzoek naar het gebruik van psyllium in combinatie met pre- en probiotica. Zij vonden verschillende uitkomsten omtrent de effectiviteit.
Onderzoekers van de Colorado State University deden in 2008 al eens onderzoek naar de preventieve werking van een product met psyllium en pre- en probiotica. Vijf paarden, twee muildieren en een pony werden gebruikt voor het onderzoek. Zij hadden in de voorafgaande maanden geen koliek gehad en hadden geen afwijkende darmgeluiden die wezen op zandophoping. Sommige dieren liepen 24/7 in een schrale wei en sommigen stonden een deel van de dag op stal aangevuld met weidegang of paddock. Eerst werd gekeken hoeveel zand er in de uitgangssituatie per dag werd uitgescheiden via de mest. Dit werd gedaan door de mest over meerdere zeven te spoelen. Daarna kregen de dieren 35 dagen lang het psyllium en pre+probiotica product en werd weer naar de zanduitscheiding gekeken. Na 5 dagen was duidelijk te zien dat er meer zand werd uitgescheiden via de mest dan voor die tijd. Dit effect nam in de loop van tijd wel weer iets af maar overall was de zanduitscheiding met het psyllium-product duidelijk hoger. Hieruit concludeerden de onderzoekers ‘dat een combinatie van psyllium, pre- en probiotica helpt om zand uit de darmen te verwijderen’. Een kanttekening is dat er geen groep gevolgd werd die de behandeling niet kreeg.
Veel zand in de darmen
De dieren die in het eerste onderzoek werden gebruikt waren gezonde paarden. De onderzoekers wilden echter ook weten of het product effectief is als er al een zandophoping in de darmen aanwezig is. Om dit te onderzoeken deden ze in 2020 een studie waarbij paarden werden uitgezocht van bedrijven met bestaande koliekproblemen. Aan de hand van darmgeluiden en via röntgenfoto’s werden paarden geselecteerd waarbij duidelijk een hoeveelheid zand in de darmen aanwezig was. De verdere opzet van de proef was min of meer vergelijkbaar, hoewel er nu ook een aantal dieren gevolgd werden die helemaal geen behandeling kregen. In deze recente studie bleek echter dat de paarden die het psyllium-product kregen niet meer zand kwijtraakten met de mest dan de onbehandelde paarden. Wel bleek bij het nemen van röntgenfoto’s dat bij beide groepen de hoeveelheid zand in de darmen met 73% was afgenomen. Het maakte daarbij niet uit of ze wel of niet het psyllium-product hadden gehad.
Weidegang
De onderzoekers denken dat de afname van zand in de darmen in de recente studie kan komen doordat de dieren tijdens de proef overgingen van huisvesting in stallen met paddocks naar weidegang (hoewel dit effect niet significant was aan te tonen). ‘De toename van beweging, een laxerend effect van het gras en mogelijk minder zandopname per dag zouden hiervoor een verklaring kunnen zijn’, schrijven de onderzoekers.
Veel variatie
Verder viel het de onderzoekers op dat er grote verschillen waren in zanduitscheiding tussen paarden, maar ook tussen dagen. Bovendien bleek dat kleine hoeveelheden zand niet werden gevonden met de ‘handschoenmethode’ maar wel met de zeefmethode. Dus geen zand vinden met de handschoenmethode hoeft niet te betekenen dat er geen zand in de darmen zit.
Andere onderzoeken
Deze onderzoeken zijn niet de enige op dit gebied en ook andere onderzoeken gaven tegenstrijdige resultaten. Allerlei variaties in de methode en omstandigheden en bijvoorbeeld de hoeveelheid zand in de darmen, kunnen verschil maken bij het al dan niet effect hebben van psyllium. Bij het voorkómen van zandkoliek spelen voerfactoren en beweging een rol. Denk je dat jouw paard te veel zand opneemt, overleg dan met je dierenarts of nutritionist over de te volgen strategie.