Deelnemen aan een dressuur- of springwedstrijd kun je alleen met een gehoorzaam paard. Om gehoorzaam de aanwijzingen van de amazone of ruiter uit te kunnen voeren, moet de opdracht daartoe niet boven het africhtingniveau van het paard uitstijgen. Wij beginnen het paard gehoorzaam te maken, zodat wij het paard kunnen gymnastiseren op basis van die gehoorzaamheid. Totdat het paard in staat is de hem opgedragen oefeningen uit te voeren.
Een eenvoudige manier om een paard gehoorzaam te maken, is stappend aan de hand en daarna onder het zadel. Vraag het paard halt te houden met de kleinst mogelijke aanwijzing (ik gebruik bewust niet het woord hulp, want wij helpen het paard niet), een lichte druk op de teugel of een hand op zijn neus als je ernaast loopt en zo gauw als hij het een beetje begrijpt, belonen met je stem. Als hij het nog niet begrijpt niet straffen, want niet belonen is al de straf.
Laat elke keer als hij halt wil gaan houden via uw stem blijken dat u blij bent en beschouw het niet als vanzelfsprekend. Want als hij zo intelligent zou zijn, zou hij zich niet meer laten berijden. Herhaal met precies dezelfde aanwijzingen de oefening naast het paard en onder het zadel. Tot hij mooi ontspannen op vier benen stil kan staan en dat iedere keer als u erom vraagt voor u doet. Dan is hij gehoorzaam.
Daarna beginnen wij met de gymnastiek. Dat is nodig om het paard in staat te stellen onze opdrachten uit te kunnen voeren. Het doel van de gymnastiek is een recht paard, wij weten echter dat het een utopie is, maar wij proberen zo ver mogelijk te komen middels onze gymnastische oefeningen. De oefeningen zijn in de hoofdzaak buigoefeningen, want hoe paradoxaal het ook klinkt, een recht paard kan naar twee kanten zo gelijk mogelijk buigen. Maar wij mogen niet vergeten dat een paard net als een mens, rechts- of linkshandig is.
Bent u gewend om rechts te schrijven, dan kunt u ook na veel oefenen niet net zo goed met links schrijven. Dat betekent dat u ook van het paard niet mag verlangen dat hij naar beide zijden gelijk buigt. Maar om dat zoveel mogelijk te bereiken, oefenen wij meer op de moeilijke dan de makkelijke kant.
Alle oefeningen zoals schouderbinnenwaarts, renvers en travers beschouw ik als gymnastiek. Om aan een dressuur- of een springwedstrijd deel te kunnen nemen, moet het paard eerder genoemde oefeningen ontspannen uit kunnen voeren. In mijn volgende column zal ik in grote lijnen de vervolgopleiding van het dressuur- en springpaard schetsen.
Maar de ervaring heeft mij geleerd, dat de basis als boven omschreven het fundament is voor de vervolgopleiding. Hoe beter de basisoefeningen zijn bevestigd, des te eenvoudiger wordt het vervolg. Een geroutineerde africhter geeft zijn paard eenvoudige opdrachten waarvan hij weet dat zijn paard deze kan uitvoeren. Zo voorkom je stress en het gevecht. Dat laatste is een grote stap terug. Op de laatste hengstenkeuring heb ik ze weer gezien, onze prachtige hengsten, de één nog mooier dan de ander. Dat moet worden gekoesterd. Dat doe je met een adequate africhting.
John Swaab, columnist
Deze column verscheen vrijdag 10 februari 2012 in De Paardenkrant.