Een kijkje in het paardenbrein

Hersenen
Foto: www.arnd.nl
Een paard heeft een groot  hoofd, maar wist je dat zijn hersenen maar klein zijn? Als je het brein van het paard naast die van de mens legt, valt dat nog meer op. Zo wegen de hersenen van een volwassen vrouw ongeveer 1245 gram, die van een paard ongeveer 650 gram.

Nog belangrijker is het verschil in de verhouding tussen hersen- en lichaamsgewicht. Bij een paard is dat 1:800, bij een mens 1:50. “Dit betekent dat de hersencapaciteit van een paard ook een stuk kleiner is dan die van de mens”, zegt dr. Inge Wijnberg van Faculteit Diergeneeskunde in Utrecht. Ze durft zelfs te twijfelen aan de mate van intelligentie van het paard. Haar collega drs. Inge Moens voegt daaraan toe: “Het paard reageert vooral instinctief. Daar hoeft hij niet over na te denken. En hij leert het beste door  beloning. Dat is gewoon zoiets als een Pavlov-reactie en ook daar komt weinig intelligentie bij kijken. Een varken is in vergelijking slimmer en leert ook sneller.” Maar de twee dierenartsen zien de beperkte intelligentie van het paard niet direct als een nadeel; als hij veel slimmer was geweest, zou hij zich misschien niet lenen voor de sportplannen die wij voor hem hebben. Praktisch gezien is er ook een les te leren. De kleine hersenen bewijzen dat ruiters de training heel eenvoudig moeten houden, misschien nog eenvoudiger dan ze al doen. Leg nieuwe oefeningen uit alsof het paard een erg jong kind is en herhaal, herhaal, herhaal.

Lees het volledige artikel in Bit 199. Dit nummer ligt nu in de winkel.

Bron: Horses/Bit

13 reacties op “Een kijkje in het paardenbrein

  1. Paardenfokkerij-Olympus

    Jammer dat deze wetenschappers uit Utrecht er denkwijzen op na houden uit de tijd van de prehistorie.Ze redeneren dat iets wat groter, is meer potentie heeft dan iets wat kleiner is. Zo zou je kunnen redeneren dat de allereerste mobiele telefoons meer mogelijkheden zouden hebben dan de huidige moderne met internet, camera ,etc., etc.

    Zo zijn wij mensen in vergelijking met de gevoeligheid en begaafdheid van het paard op tal van terreinen een stelletje onderontwikkelde lomperikken.

    Dat een goede score voor een CITO toets de mate van intelligentie bepaalt is b.v. ook zo n stupide opvatting. Iemand die niet kan rekenen kan op andere terreinen zeer begaafd zijn.

    Wat te denken van al die GP dressuurpaarden, die uit een heel scala van samenwerkende hulpen( been , hand , zit , gewichtshulpen – hoeveel getallen- lees hulpen- zijn er te maken door het combineren van 4 cijfers?….), zo n ingewikkelde proef uitvoeren?

    Dat paarden niet intelligent zouden zijn is een domme belediging van de soort. Als je de moeite neemt om met je paard te communiceren kom je wel tot andere opvattingen.
    Sjaak Hoedjes
    Bergen NH

  2. Jorieke van Cappellen

    @SjaakHoedjes: het is inderdaad knap wat de GP-paarden allemaal kunnen begrijpen, maar hier is ook jarenlange training aan vooraf gegaan. Ook die paarden hebben eerst moeten leren dat een beenhulp ‘voorwaarts’ betekent. Overigens pikt het ene paard het wel sneller op dan het andere paard. Paarden zijn in vergelijking met olifanten, dolfijnen en varkens niet heel slim, maar er is tussen paarden wel veel verschil. Onze Fjord was echt een stuk slimmer dan onze KWPN-ers en ook heel mensgericht. Maar is dat nu intelligentie of het karakter?

  3. Lisette van druenen

    Beste meneer Hoedjes,

    Hartelijk dank voor uw reactie!!! In feite hoef ik niet eens meer te reageren want uw uitleg is duidelijk, bondig en begrijpelijk voor elke maat hersenen. Graag sluit ik me geheel bij u aan en hoop ik dat de wetenschappers zich bij u melden voor een kleine eye opener

  4. Marjan Tulp

    Het bovenstaande bericht is een sterk verkorte weergave van een artikel van drie pagina’s in Bit. Ik raad aan om het hele artikel te lezen, om aldus meer informatie te verkrijgen over de denkwijzen van de wetenschappers.

  5. Bert Holland

    Beste meneer Hoedjes.
    Het is inderdaad een goede suggestie van mevr Tulp om eerst het hele artikel te lezen voordat u conclusies trekt.
    En het rijden van een Grand Prix proef heeft niet heel veel met de intilligentie van een paard te maken.Een paard leert door herhaling en beloning.Verder speelt aanleg en atletisch vermogen ook een grote rol.
    Als je dus een GP paard traint is het een kwestie van heel vaak herhalen van de juiste hulpen en belonen op het moment dat de reactie juist is.
    Een paard moet ook binnen enkele seconden beloont worden, anders heeft hij geen idee meer wat er nou was wat hij zo braaf gedaan heeft.Op die manier kun je een paard dus van alles leren. Maar als je het zelfde bij een minder slim mens maar lang genoeg volhoud werkt dit ook, betekend niet dat die mens opeens veel slimmer geworden is!
    Dit is niet het eerste onderzoek naar de intilligentie en het leervermogen van een paard. Misschien leuk om ook andere onderzoeken eens te bestuderen en dan heeft u waarschijnlijk een hele andere mening.

  6. Arnd Bronkhorst

    Sommige reacties bewijzen inderdaad dat er van een directe relatie tussen de grootte van het brein en intelligentie geen sprake is. 🙂

  7. jet

    Laat ik nou denken dat een mens ook leert door herhaling,of weten mensen na 1 keer gelijk hoe het in elkaar steekt,volgens mij gaan daar lange studie jaren aan vooraf,en hoe moeilijker de opgave hoe langer de studie,ik weet wel dat ooit ook gezegd werd dat dieren geen kleuren kunnen zien,ze zijn dan wel wat kleurenblind maar dat zijn de meeste mannen ook,mensen denken altijd alles te weten ,maar kijken door de ogen van een paard en te denken als een paard zullen wij nooit echt achter komen,het blijft altijd gissen,en het belonen word aan kinderen voor goed gedrag al mee begonnen zodra de grijze massa iets begint te werken,en vergeet niet dat door dat wij kunnen praten iets moeilijks al gauw makkelijker word.

  8. Ilse

    Beste Jet, ik denk dat doordat wij kunnen praten iets makkelijks al gauw iets moeilijks wordt!
    Verder vraag ik me af of het gewicht van de paardenhersenen van een merrie of ruin/hengst zijn. Nu wordt de suggestie gewekt dat het vrouwelijke brein al erg weinig weegt… Ben benieuwd naar het artikel…

  9. Jet

    Beste Ilse,

    Mijn idee is altijd nog dat kunnen praten duidelijkheid kan scheppen,maar als jou dat het leven moeilijker maakt,dan kan ik beter mijn mond houden.

  10. Anita Cats

    Waarom de mens is gaan samenwerken met het paard, is omdat al snel bleek dat dit een dier was/is die sociaal bleek te zijn. Dat heeft niks met wel of niet intelligent zijn te maken.

    De training eenvoudig houden zorgt er idd niet voor dat hij zijn hersenen verder zal ontwikkelen. Als de hersenen geprikkeld worden zorgt dat voor ontwikkeling.
    Een paard de gelegenheid geven om zelf tot een conclusie te komen en deze te belonen zorgt ervoor dat de hersenen verder ontwikkelen. Deze ontwikkeling belonen zorgt voor de (extra) motivatie.

    Als we ons gaan verdiepen in de beide hersenhelften, weten welke functie’s welke helft heeft, kan je werken aan het verder ontwikkelen. Als beide helften zowel bij mens als dier, (we hebben allebei een helft die minder goed ontwikkeld is) beter functioneerd zijn ook de verbindingen tussen beide beter, daardoor gaat alles in de toekomst steeds sneller, begrip, gedragingen die we graag zien bij onszelf of het paard, komen steeds sneller tot stand. Ook een kleinere hersenmassa kan zich verder ontwikkelen. Het gaat erom wat doe je ermee, en op welke manier. Nieuwe verbindingen tot stand brengen, bewustwording, stimuleren kan voor een heel ander paard zorgen.

  11. Maria van de Berg

    Merkwaardig genoeg gebruiken mensen slechts 1/10 e deel van hun hersencapaciteit! Rest de vraag, wat vertelt de omvang / het volume dan over de intelligentiewaarde?

    Volgens mijn inzicht bezitten mensen een totaal ander soort intelligentie dan paarden.(appels met peren vergelijken) Een ding is zeker, een paard bezit de intelligentie om zich te kunnen richten, open te stellen en te luisteren naar mensen. Mensen bezitten de intelligentie om het paard vooral naar hun eigen hand te zetten (macht uit te oefenen) en onderdanig te maken. Rest de vraag, wie is er dan intelligenter?

  12. Alvera van Mierlo

    De vergelijking van de onderzoekers slaat als “een tang op een varken”.
    Een varken is zelfs een kannibaal. En als mens kun je ook beter oppassen in de nabijheid met varkens. Zou je onwel worden in een varkenshok dan wordt je opgegeten door de “slimme” varkens. Het is peren met apples vergelijken. Geef mij maar een paard, geen moordenaar ook al is hij volgens de onderzoekers beperkt intelligent.

  13. meta van Oosten-Nieuwenhuyzen

    Ik geloof dat de ontwikkeling van de hersenen alles te maken heeft met de prikkeling ervan.De ervaringen die een paard opdoet tijdens zijn/haar leven.
    Neem bijvoorbeeld twee veulens uit dezelfde ouders,voor het gemak een ééneiige tweeling.De één wordt zeer beschermd en afgezonderd van een groep paarden opgevoed met afgepast dieet,weinig weidegang en sociale contakten,wordt gecastreerd op tweejarige leeftijd en op het derde levensjaar beleerd en bereden.Wordt behandeld als sportpaard,geschoren,dekens op en beschermd tegen regen en winters weer.Weinig tot niet in een groep,alleen in mensenhanden,krachtvoer,dressuren,af entoe op ander terrein voor een wedstrijd en verder stapmolen,longeren en boxrust….en soms stresssituaties.
    Het andere dier groeit op in de groep en leert de hiërarchie daarvan en neemt zijn plaats in ,probeert hoger op te komen naarmate hij opgroeit of voelt zich prettig op een lagere plaats in de rangorde.Dit dier kan zijn sexuele driften kwijt en is in staat om gezond gras te eten en zijn hele territorium te verdedigen en te ontdekken.Sociale contakten ,vriendschappen,veiligheid en het leren omgaan met angst kunnen zich hier op een natuurlijke wijze ontwikkelen en vormen.Vacht, lichaam en geest kunnen zich aan omstandigheden aanpassen.Het dier leert door te copiëren van oudere dieren.Dominantie onderdanigheid en wijsheid ontwikkelen zich.
    Ontdekken,voelen ruiken,zien,horen…allemaal prikkels en hersencellen die zich ontwikkelen,waardoor het paard volwaardig paard kan zijn…althans gedomestiseert!
    In de boeken van bijvoorbeeld Klaus Hempfling ,hij heeft jarenland paarden in het wild geobserveerd ,heel zuiver ,zoals de natuur is,kan men lezen over indrukwekkende eigenschappen die het paaard bezit.HEEL interessant en prachtig!
    Ald je echt oog hebt voor het gedrag van je paard ,dan ontdek je heel veel eigenschappen ,die vaak “menselijk”vertaald worden.(vaak negatief bv: jouw paard bijt andere paarden of: “wat een schijtert zég?”of : “wat een slome bok is dat?”of:”angsthaas”zonder dat men zich afvraagt waarom?!
    Klein voorbeeld: mijn Friese ruin had als gevolg van een allergische reactie op de influenzainjectie een enorme bult vooraan op de borst .Na een paar dagen ging de bult kennelijk erg jeuken en hij zocht een oplossing om dit te verhelpen want hij kon er zelf maar moeilijk bij met zijn mond.Hij liep resoluut naar één van zijn maatjes in het land en begon hem zacht te bijten op precies dezelfde plek waar hij jeuk had…zijn vriend beantwoordde deze aanwijzing met een lekkere tandenmassage op de aangedane plaats..instinct of intelligentie…communicatie?
    Klein voorbeeld; ik wilde mijn paard uit het land halen,hij stond achterin en had niet zoveel haast,maar kwam rustig aanlopen,een ander paard (ik geef hem altijd wat lekkers…)kwam ook gelijk aanlopen en was eerder bij mij en verwachtte wat lekkers,maar ik had niets bij me..hij viel me heel brutaal lastig…ik maakte met mijn halstertouw mijn “space”iets groter door er cirkels mee te zwaaien richtig het paard. Het dier wilde brutaal wat met me gaan spelen en rende vrolijk om me heen… Mijn eigen paard had dit in de gaten ,versnelde zijn pas ,liep heel groot en dominant op het dier af,en joeg hem weg,kwam gelijk naar mij toe en hielt halt vlak voor mij ,keek nog eens in de richting van de belager,rende er nogmaals heen…echt ver,kwam terug en liet zich rustig pakken en koesteren en volgde mij. .Instinct,intelligentie,jaloezie,beschermen…PAVLOVreactie omdat hij naar de stal gebracht werd????
    Het brein van mens en dier is nog grotendeels onontgonnen,men kan tests doen bv een EEG en hersenen beschadigen en zien welke functie er uitvalt of waar de pijn optreed.Wat men weet is de kleur,het gewicht,de vorm en dat het een computer is die niemand ooit zal kunnen namaken.
    Toen ik mijn paard overnam van de vorige eigenaar,had hij nog nooit een wortel gehad..toen ik hem er één aanbood,had hij geen enkele interesse in het ding.Toen ik de wortel door zijn eten heen deed at hij hem met smaak op en herkende de geur en smaak de keer daarop,waarna hij er smakelijk vanuit de hand een hap van nam,tegenwoordig haalt hij ze ongevraagd uit mijn zak.. 🙂
    Leren en kennismaken met, doet hersencellen ontwikkelen,niets doen laat hersencellen afsterven.
    Mijn paard was zogenaamd bij aankoop KIPMAK…een kind kon erop wegrijden,maar het dier had altijd vanaf zijn geboorte in dezelfde groep geleefd en zich op sommige gebieden niet ontwikkeld,hij was vijf toen ik hem kocht.
    Eenmaal in de nieuwe groep,bleek het een strenge maar rechtvaardige leider ,een eigenschap die niemand van hem kende. Hij vocht opeens voor de merries en is haantje de voorste en altijd vooraan als er iets valt te beleven.Instict,karakter,intelligentie,levensbehoud??
    Wie zal het zeggen,het zijn de prikkels die hij opvangt en verwerkt ,die hem maken tot wat hij is .maar helaas ook de prikkels die wij als mens hem kunnen ontnemen,door hem op te sluiten en in sommige gevallen met geweld te kleineren en te beledigen!
    Depressie en afsterven van belangrijke hersencellen treden dan op helaas.
    Ik denk maar zo…waarom zou een hengst tot 20 moeten kunnen tellen als hij per dekking aan één merrie genoeg heeft en waarom dekt de hengst niet de koe,omdat het dier instict heeft tot behoud van het ras en overleving en drang tot zichzelf te vermenigvuldigen.
    Dat een paard zijn buik bol maakt als je hem aansingelt is intelligent 🙂 en als hij een touw uit de knoop weet te halen en lekker wegloopt ook…en dat een paard de mens op zijn rug verdraagt,moeilijke dressuurproeven weet te lopen ,zich onderwerpt aan de mens ..vind ik ook heel intelligent.Het paard weet maar al te goed door ervaring dat mensen in dit geval oppermachtig zijn met al hun wapens 🙁 ,waar mi. ook verdrag,verstand(intelligentie), beloning en liefde onder vallen!
    Amen!

Geef een reactie

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie gegevens worden verwerkt.

You might also like