Een goed passend en goed onderhouden zadel is een absolute must voor correct rijden en een gezonde paardenrug. Door zorgvuldig onderhoud, op de juiste manier opbergen en een regelmatige check door een erkende professional gaat het zadel zo lang mogelijk mee. Hoe kun je het best je zadel onderhouden en opbergen? En wanneer is het nodig om het zadel te laten checken door een professional? In het kader van de Week van het Zadel op Horses geven we je antwoord op deze vragen.
1. Controleer regelmatig zelf je zadel
Controleer je zadel regelmatig grondig. Let op slijtage aan stiksels, singelstoten en beugelriemen. Bekijk of er scheurtjes, uitdroging of andere beschadigingen aan het leer zijn. Versleten onderdelen, zeker singelstoten of beugelriemen, vormen een veiligheidsrisico. Laat ze tijdig vervangen door een vakman.
2. Reinig je zadel met beleid
Een schoon zadel is belangrijk, maar te veel poetsen is schadelijker dan een beetje vuil. Maak het leer schoon wanneer het vies is, met een vochtige spons en lauwwarm water. Gebruik alleen een milde zadelzeep als dat echt nodig is.
Poets niet te vaak en niet met te vette middelen; het leer kan dan te zacht worden en zijn vorm verliezen. Beperk lederonderhoud tot één behandeling per drie maanden.
Voor kunststof zadels volstaat regelmatig reinigen met een vochtige spons of een speciale kunststofspray.
3. Berg je zadel correct op
De manier waarop je je zadel opbergt, kan al verschil maken in de pasvorm en levensduur. Hang een zadel niet op een steun waar de kussens op rusten, want daardoor kunnen de vulling en het leer vervormen. Gebruik liever een ronde buis waarop de kamer rust, zodat de kussens vrij blijven.
Berg het zadel op in een droge, goed geventileerde ruimte. Vocht veroorzaakt schimmel, terwijl directe warmtebronnen leer uitdrogen en bros maken. Een constant klimaat is ideaal.
Gebruik een ademende hoes van katoen of fleece om stof en krassen te voorkomen, maar vermijd plastic of rubber hoezen, want die sluiten vocht op en vergroten de kans op schimmelvorming.
Laat na het rijden niet het dekje en de singel over het zadel hangen. Zweetresten kunnen anders in het leer trekken en de vulling doen klonteren. Hang singels en dekjes apart zodat het zadel goed kan ademen.
Laat singelstoten nooit langdurig in dezelfde gaten zitten: dat versnelt slijtage. Haal ook de singel helemaal los bij het opbergen. Een leren singel die nog aan één kant vastzit en dan over het zadel wordt geslagen, kan een andere vorm aannemen.
4. Check of het zadel (nog) goed past
Een paardenlichaam verandert voortdurend. Training, voeding en seizoen beïnvloeden de bespiering en vetverdeling. Een zadel dat vorig jaar perfect lag, kan nu ongemerkt druk veroorzaken. Bekijk daarom regelmatig of het zadel nog goed op je paard ligt.
Je kunt enigszins zelf beoordelen of je zadel nog correct ligt. Een eerste indicatie is de balans en symmetrie: het zadel mag niet scheef liggen of kantelen, en er mag geen speling of frictie in de boom voelbaar zijn. Controleer of de schoft voldoende vrij ligt; het zadel mag hier nooit op drukken. Het kussenkanaal moet breed genoeg zijn om de wervelkolom vrij te houden. De kussens moeten mooi aansluiten over de gehele lengte van de rug, zonder drukplekken of open ruimtes. De kussens zelf horen egaal te zijn in dikte en vorm. De vulling moet licht terugveren als je erop drukt. Harde, ongelijke kussens of kussens met veel bobbels duiden op slijtage of een vervormde vulling. De singelstoten horen ongeveer een handbreedte achter de elleboog van het paard te liggen, en het zadel zelf twee tot drie vingers achter het schouderblad. Ligt het zadel te ver naar voren, dan belemmert het de schoudervrijheid en daarmee de beweging van het paard.
Wees ook alert op gedragsveranderingen van je paard tijdens poetsen of rijden. Gevoeligheid op de rug, protest bij opzadelen of aansingelen, kortere passen of problemen met lengtebuiging en aanleuning kunnen signalen zijn van een zadelprobleem.
En niet alleen je paard kan veranderen: trek ook aan de bel als je zelf niet meer lekker in het zadel zit. Een veranderde houding of verandering van figuur kan invloed hebben op je zitbalans en dus ook op de drukverdeling op je paard.
Om zeker te zijn van een blijvend goede pasvorm, doe je er verstandig aan je zadel jaarlijks te laten checken door een erkende zadelpasser. Bij jonge paarden is zelfs twee keer per jaar aan te raden, vanwege hun snel veranderende lichaam.
5. Kies een deskundige professional
De termen zadelmaker, zadelpasser en zadelfitter worden vaak door elkaar gebruikt. Let bij het kiezen van een specialist op de vakbekwaamheid. Schroom niet om te vragen naar behaalde diploma’s of zoek via de Vereniging van Zadel- en Tuig Deskundigen.
Lees meer over deze vereniging: VZTD wil zich meer op consumenten richten: ‘We zijn er ook voor de paardeneigenaar’ – Horses
Een professioneel consult bestaat uit een controle van het zadel én een beoordeling van het paard. Een kreupel of pijnlijk paard geeft immers een vertekend beeld. Ook zal het zadel op de rug van je paard bekeken worden en kun je er een rondje mee rijden, aangezien in beweging zichtbaar wordt of zadel, paard en ruiter bij elkaar passen.
Bron: Horses.nl